اسناد ساواک دهه50

ساواک علیه حسینیه ارشاد

دستور ساواک به جلوگیری از ایراد سخنرانی شریعتی در حسینیه ارشاد، آذرماه1351

ادامه نوشته

اسناد ساواک دهه40

گزارش ساواک درباره‌ی احتمال حمل اعلامیه توسط شریعتی
از کتابِ شریعتی به روایت اسناد ساواک. تاریخ گزارش: خرداد ۱۳۴۱.

ادامه نوشته

نثر شریعتی »»» ویژه‌نامه‌ی ماهنامه آموزشی، پژوهشی، خبریِ «انشا و نویسندگی»، تیرماه 1391.

انشا و نویسندگی، ماهنامه آموزشی، پژوهشی، خبری، شماره 21 خود را به نثر شریعتی اختصاص داده است. در این ماهنامه  متخصصین حوزه ادبیات فارسی نثر شریعتی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند. غلامرضا عمرانی، دکتر محمدجعفر یاحقی، دکتر محمدرضا سنگری، جواد محقق، جواد محقق نیشابوری، علی اصغر ارجی، مهری امینی ثانی، امین یاری، بهزاد صادقیان و محسن خیمه‌دوز به مختصات نثر شریعتی پرداخته‌اند.

جواد محقق نیشابوری می‌گوید: استفاده مداوم او از فصول علم بیان و بدیع، نشانه آشنایی عمیق او با این مقولات است. اما لطف اصلی نثر او در آن است که هیچ یک از این زیبایی‌های ادبی به شکل تصنعی و آگاهانه به آثار او راه پیدا نکرده‌اند». (ص 35)

علی اصغر ارجی در مقاله خود تحت عنوان قواعد تکرار در نثر دکتر شریعتی می‌نویسد: صنعت تکرار در نوشته‌های ادبی شریعتی به عنوان یک قاعده سبکی مطرح است. هم ضرباهنگ کلامش را می‌سازد و هم به ساختار نثرش انسجام می‌بخشد و همچنین با جمله‌بندی‌های کوتاه و نظام تداعی نوشتار، حرکت متوازن دارد.»(ص 37)

جواد محقق نیز در یادداشتی به عنوان نام و نثری در غبار نوشته است: از آخوندزاده و تقی‌زاده و محمد حجازی و صادق هدایت گرفته تا دکتر زرین‌کوب و اخوان ثالث و آل احمد، در آثار شریعتی حضور دارند و نقد و نظرهای شریعتی بر زندگی با آثار ایشان، حکایت از شناخت او از این سرآمدان عرصه زبان و ادب دارد.»(ص 32)

دکتر محمدجعفر یاحقی در مصاحبه‌ای در همین شماره درباره نثر شریعتی می‌گوید: «نثر شریعتی نثر «بی طبقه توحیدی» بود، اما اگر خیلی اصرار داشته باشید که برای آن طبقه‌ای معین کنم، باید بگویم: نثر تعزلی، خطابی و تعلیمی، از نوع نثر خواجه عبدالله انصاری و گاهی هم عین‌القضات».(ص 24)

این ویژه‌نامه را در حال حاضر می‌توان از کتابفروشی‌ها تهیه کرد.

روشنفکران از ایفای نقش اخلاقی خود طفره می‌روند»»احسان شریعتی

گفت‌وگوی روزنامهٔ اعتماد با احسان شریعتی به مناسبت سالمرگ جلال آل‌احمد در مورد تفاوت‌ها و نسبت‌های برداشتِ آل‌احمد و شریعتی از مفهومِ غرب‌زدگی.

 

بحث را با تعریف روشنفکری آغاز می کنیم، پرسشی که اگرچه بسیار تکراری می نماید، اما به نظر می رسد در هر بار بحث از روشنفکری باید از نو مطرح شود و دست کم در هر بحثی که به این موضوع و ارزیابی کارنامه کسی که روشنفکر خوانده می شود، باید توافقی ضمنی پیرامون آن صورت بگیرد.

اصطلاح روشنفکری در فارسی تاریخچه‌ای دارد. ابتدا واژه فرانسوی éclairé به ٫منورالفکر٬ ترجمه شد و سپس به صورت روشنفکر و روشنگر در آمد. چنان‌که روشنگر در زبان‌های اروپایی هم این تاریخچه‌ی خاص خود را دارد: واژه‌ی  Aufklärung  آلمانی با Lumières فرانسوی و enlightenment انگلیسی به‌لحاظ مفهومی متفاوت است، هرچند همه را به فارسی ٫روشنگری٬ ترجمه کرده‌باشند. مفهوم روشنفکری به طور خاص نیز دو منبع عمده داشت: نخست، اینتلیجنسیا در سنت روسی که از عصر باکونین‌ها و پلخانف‌ها و نارودنیک‌ها طرح شد و با مبارزات سیاسی و ایدئولوژیک در آمیخته است. دومی سنت فرانسوی است که پس از جریان دریفوس افسر آلمانی یهودی الاصلی که متهم به جاسوسی برای آلمان شده بود و این امر باعث شد نیروهای فرهنگی در فرانسه بسیج شوند و به حوزه عمومی آمده و در ماجرا دخالت کنند و در مطبوعات عنوان شد که تمام نیروهای «انتلکتوئل یا فکری» ما به صحنه آمده‌اند. از آن جا بود که اصطلاح انتلکتوئل در مطبوعات فرانسه رایج شد و صنفی تحت این عنوان بوجود آمد و اوج آن دوره ای بود که ژان-پل سارتر آن را نمایندگی می کرد. او هم فیلسوف بود، هم ادیب و هم فعال اجتماعی. جلوی کارخانه رنو اعلامیه پخش می‌کرد و در تظاهرات بازداشت می‌شد................

ادامه نوشته

جامعه‌شناسی اقتصادی از دیدگاه دکتر شریعتی»»»حسن توانائیان‌فرد

اثر دکتر حسن توانائیان‌فرد؛ تهران، انتشارات چاپخش؛ جلد اول؛ چاپ اول 1377؛ 438 صفحه رقعی.

نویسنده می‌کوشد اقتصاد را با رویکردی جامعه‌شناسانه از نگاه شریعتی مورد توجه قرار دهد.

این نوشتار شامل دو فصل است: فصل اول خلاصه متن که خود شامل چهار بخش است، بخش اول کلیاتی در مورد تعریف علم اقتصاد، رابطه اقتصاد و ایدئولوژی، جامعه‌شناسی اقتصادی، از کجا آغاز کنیم اقتصادی است.

بخش دوم می‌پردازد به تحولات اقتصاد از فئودالیسم تا سرمایه‌داری، تأثیرات ظهور بورژوازی، اخلاق طبقاتی، استفاده سرمایه‌داری از علم، الیناسیون، خصوصیات اقتصادی قرون معاصر و ...

بخش سوم به مارکسیسم و اقتصاد پرداخته و به مواردی همچون تعین تاریخی، فلسفه جبر تاریخ، زیربنای اقتصادی تاریخی، جبر اقتصادی و... اشاره دارد.

بخش چهارم، می‌کوشد اقتصاد را در اسلام از نگاه شریعتی بازتعریف کند. و با عناوینی همچون اقتصاد اسلام جمعی است، مروری بر سیستم اقتصادی اسلامی، هدف اقتصادی رسالت انبیاء، فلسفه تاریخ، اخلاق و اقتصاد، فقه اسلامی، و ... به آن خاتمه می‌دهد.

فصل دوم کتاب به شرح مفصل‌تری از بخش اول با همان عناوین پرداخته و بطور مبسوط‌تری همان موضوعات را تحلیل می‌کند.

پخش نیایشی از شهید دکتر علی شریعتی در شبکه سنی مذهب کلمه

روی عکس زیر کلیک کنید

فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی »»» محمدعلی زکریایی با مقدمه‌ی حسین کچوئیان؛ تهران، انتشارات الهام؛ چاپ او

فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی

اثر محمدعلی زکریایی با مقدمه‌ی حسین کچوئیان؛ تهران، انتشارات الهام؛ چاپ اول 1374.

 

اندیشه موضوعی دکتر علی شریعتی - دفتر چهارم در دو جلد

محمدعلی زکریایی، مقدمه: حسین کچوئیان؛ تهران، انتشارات الهام؛ چاپ اول 1374؛ دو جلد؛ 520 صفحه جلد یک ،400 صفحه جلد دو، رقعی.

 

نگارنده هدفش را در این نوشتار پیراستن و آماده کردن فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی دکتر شریعتی اعلام کرده است. بدین منظور پژوهش صورت گرفته در طرحی موقت به صورت دائرةالمعارفی در دو قسمت طبقه‌بندی شده: قسمت اول شامل موضوعات کلی‌تر و مفاهیم فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی و قسمت دوم آن شامل فلسفه سیاسی اسلام و تشیع است که در یک دفتر با عنوان فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی دکتر شریعتی طبقه‌بندی شده‌اند.

نویسنده طبقه‌بندی به‌کار برده شده دراین پژوهش را دارای چندین ویژگی می‌داند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

1. کلیه 35 جلد مجموعه آثار دکتر شریعتی بازخوانی و مفاهیم اصلی و موضوعات آن طبقه‌بندی شده است.

2. از آن جایی که این پژوهش به صورت یک دائرةالمعارف اندیشه موضوعی است، پژوهشگران و متفکران و اساتید علوم انسانی می‌توانند با مراجعه به آن حتی‌الامکان از مراجعه به مجموع آثار بی‌نیاز باشند.

3. مطالب به شکل اسنادی گردآوری شده‌اند.

4. در این طبقه‌بندی مطالب مطرح‌شده از سوی هیچ پژوهشگری مورد داوری علمی و ارزش‌گذاری قرار نگرفته است. بلکه تنها طبقه‌بندی علمی بر آن مترتب شده است.

دکتر کچوئیان نویسنده مقدمه اصلی کتاب به تحلیلی کلی در نسبت فلسفه سیاسی و جامعه‌شناسی سیاسی با اندیشه سیاسی شریعتی می‌پردازد. در این‌جا به نمونه‌ای از آنها اشاره می‌کنیم.

در ابتدا شرحی دارد بر اینکه به رغم نظرگاه شریعتی در باب فلسفه و انتخاب ایدئولوژی بر فلسفه و از سوی دیگر مشکل معرفت‌شناختی میان فلسفه و ایدئولوژی که به دو قلمروی متفاوت تعلق دارد، «می‌توان اندیشه سیاسی دکتر شریعتی را آنجا که فلسفه سیاسی را تنها به نظریه سیاسی محدود می‌کنیم به فلسفه سیاسی نزدیک بدانیم و آنجای که فلسفه سیاسی را در درون یک نظام فلسفی جامع تعریف می‌کنیم دور از فلسفه سیاسی بدانیم.»

اما در باب جامعه‌شناسی سیاسی بدون تردید نویسنده اندیشه سیاسی شریعتی را از سنخ جامعه‌شناسی سیاسی نمی‌داند و اشکال محتوای بر آن وارد می‌سازد. اما از سوی دیگر معترف است که صحت و سقم نظریات جامعه‌شناسانه شریعتی را نمی‌توان مشمول اشکالات محتوایی دانست. زیرا صحت یک نظریه را مشروط به قرارگرفتن آن در یک حوزه علمی نمی‌داند.

وی جامعه‌شناسی سیاسی و فلسفه سیاسی در اندیشه شریعتی را چنان در هم ادغام‌شده می‌داند که اغلب تفکیک آنها از هم مشکل است و آن را ناشی از وحدت و انسجام شدید در کلیت کار شریعتی می‌داند.

گام دوم »»» مهدی ملاطائفه، 1385.

گام دوم

نقد و بررسی افکار و آثار دکتر شریعتی به همراه کتابشناسی جامع کاربردی - گرآوردنده: مهدی ملاطائفه، 1385.

 

نقد و بررسی افکار و آثار دکتر شریعتی به همراه کتابشناسی جامع کاربردی

دکتر عبدالکریم سروش، دکتر سعید حجاریان، دکتر محمود فتوحی - گرآوردنده: مهدی ملاطائفه؛ تهران، نشر ناژ؛ چاپ اول 1385؛ 345 صفحه رقعی.

 

کتاب با فصلی تحت عنوان درآمد آغاز شده که در اصل برگرفته شده از متن پیام دکتر حجاریان به سمینار «شریعتی و اندیشه‌ی اصلاح‌طلبی» بوده است. وی در این پیام شریعتی را معمار ترکیبی از جهان‌سوم‌گرایی، ایده‌های مترقی، سوسیالیسم نوع اروپایی و اسلام  می‌داند که محرک جنبش‌های ضدسیستمی است. بدین منظور کار اصلی او را ایدئولوژی کردن دین می‌داند. وی معتقد است از آنجایی که دغدغه نسل کنونی توسعه و دموکراسی است پس زمانه شریعتی به پایان رسیده و می‌بایست اندیشه او را از صافی عبور داد تا بهداشتی شود.

فصل دوم با نام گشایش در واقع مقدمه‌ای است از گردآوردنده؛ مجملی از زندگی‌نامه شریعتی از آغاز تا شهادت.

فصل سوم و چهارم به نقد و نظرهای دو شخصیت در باب اندیشه شریعتی توجه دارد.

دکتر عبدالکریم سروش در مقاله‌ای با عنوان «شریعتی حافظ زمانه» می‌پردازد به سرّ ماندگاری حضور دکتر شریعتی. وی این سرّ را در شباهت حافظ با شریعتی در خصوصیاتی مثل نقد دین؛ روشنفکری و... می‌داند.

مقاله‌ی بعدی با نام «شریعتی، سبک، فردیت و تاریخ» (نوشته‌ی محمود فتوحی) شریعتی را از جمله سخنوران و نویسندگانی می‌داند که صاحب سبک هستند. وی معتقد است که سبکْ حکایت از فردیت و استقلال اندیشه دارد. سه سبک نهفته در قلم شریعتی عبارت است از اجتماعیات، کویریات و اسلامیات. این سبک‌ها بطور پراکنده در هر سه نوع نوشتار مشاهده می‌شود در این راستا به ویژگی‌های زبانی وی و ویژگی‌های شاعرانه نیز توجه شده است. در نهایت به تغییر هویت سبک و اسلوب نوشتار شریعتی در مقاطع مختلف زمانی اشاره دارد.

بخش دوم کتاب شامل فهرستی کاربردی است از کتابشناسی درباره‌ی دکتر شریعتی که به سه فصل تقسیم می‌شود:

1- کلیه کتاب‌های پیرامون شریعتی

2- کتاب‌های ترجمه‌شده از دکتر

3- فهرستی از مقالات منتشرشده در مطبوعات پیرامون شریعتی و آثارش.

ققنوس عصیان »»» روایتی دیگر از اندیشه دکتر شریعتی - قصیده‌سرا: 1381.

ققنوس عصیان

روایتی دیگر از اندیشه دکتر شریعتی - قصیده‌سرا: 1381.

 

روایتی دیگر از اندیشه دکتر شریعتی

دفترهای بنیاد ؛ تهران، نشر قصیده‌سرا؛ چاپ اول 1381؛ 327 صفحه رقعی.

 

 

سومین جلد از دفترهای بنیاد شامل مجموعه مقالاتی است که به مناسبت شصت‌وهشتمین سالروز تولد دکتر شریعتی (البته با تأخیر) به چاپ رسیده است. هر کدام از مقالات با نگاهی متفاوت به شریعتی و اندیشه او پرداخته است یا  طرحی کلی از ابعاد فکری، روحی و منشی او ارائه می‌دهد و یا به وجه و یا تنها بعدی از ابعاد اندیشه او با رویکردهای جدید اشاره دارد که خود از ویژگی‌های مقالات محسوب می‌شود.

اسامی نویسندگان به همراه عناوین مقالات به ترتیب عبارتند از:

علی رهنما/ شریعتی، خروس بی‌محل

فرید مرجایی/ دموکراسی و گفتمان نئوشریعتیست

علی قاسمی/ شریعتی معلم – فصلی از حیات اجتماعی و فکری شریعتی

سوسن شریعتی/ سیمای یک زندانی؛ نگاهی به کتاب شریعتی به روایت اسناد ساواک

رضا امینی/ الگوهای تفکر اجتماعی شریعتی

مجتبی مهدوی/ رادیکالیسم از دو دیدگاه: گفتمان کلاسیک و نورادیکالیسم شریعتی

یان ریشارد؛ ترجمه سارا شریعتی/ شریعتی و ماسینیون

علی نیک‌آئین/ بررسی چند اثر دانشگاهی در مورد شریعتی

نقی یوسفی/ مذهب و انقلاب در دنیای مدرن؛ اسلام علی شریعتی و انقلاب ایرانی

یرواند آبراهیمیان/ زندگی و ایدئولوژی شریعتی

علی رهنما/ آرمانگرای اسلامی – بیوگرافی سیاسی علی شریعتی

علی نیک‌آئین/ چند ملاحظه کلی به جای نقد و بررسی

دعوت به سخنرانی در پلی‌تکنیک «ماشین در اسارت ماشینیسم»، بهار ۱۳۵۰.

دعوت به سخنرانی در پلی‌تکنیک

«ماشین در اسارت ماشینیسم»، بهار ۱۳۵۰.

منظور خاتمی از جریان سومی‌ها چیست؟

منظور خاتمی از جریان سومی‌ها چیست؟

مصاحبه با : رضا علیجانی

موضوع : درباره‌ی نقش خاتمی پس از سال ۸۱

تاریخ انتشار : ۲۲ / اردیبهشت / ۱۳۸۱

منبع : روزنامه مردم‌سالاری

رضا علیجانی گفت : مسیر آینده خاتمی قهر و انفعال و کناره گیری نیست، ایشان با اتکا به ۲۲ میلیون رایی که از مردم بدست آورده است، حرکتی رو به پیش نه رو به کنار، خواهد داشت.

ادامه نوشته

آیا جمهوری اسلامی می‌توانست شکل دیگری پیدا کند؟

·         آیا جمهوری اسلامی می‌توانست شکل دیگری پیدا کند؟

·         اجتهاد؛ نه جواز قتل و نه جواز شکنجه

·         پاسخ به یک انتقاد درباره شرط اجتهاد برای وزیر اطلاعات

·         چرا بناشد که وزیر اطلاعات مجتهد باشد؟

نویسنده: حسن یوسفی اشکوری

موضوع : نقدی بر ادعای مطرح‌شده در برنامه‌ی «صفحه ۲ آخر هفته» تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی ـ ۴

ادامه نوشته

جملاتي از دكتر شريعتي

جملاتي بسيار زيبا از معلّم شهيدمان دكتر شريعتي.

 

کوری را هرگز به خاطر آرامش تحمّل مکن.

هبوط در کویر/211

یک معلّم جز مغزش که کار می کند و جز دلش که می زند چه دارد؟ و این دو ، در راه نجات و برای آزادی انسان به چند می ارزد؟گفت و گوهای تنهایی/65

نباید مرداب را خشکاند ، نه می شود و نه باید؛ بلکه باید سرچشمه را کشف کرد و نشان داد.

گفت و گوهای تنهایی/1274

 

"ادامه جملات در ادامه مطلب"

 

ادامه نوشته