10 اتهام به علی شریعتی »»» مهرداد خدیر (عصر ایران)

در سال‌های اخیر این رسم در برخی رسانه‌ها و محافل درگرفته که در سالروز شخصیت‌های سیاسی که مورد تکریم همه نحله های فکری و گرایش های سیاسی هم نیستند به جای ستایش، سرزنش شوند و نقدهایی را بر آنان وارد سازند.

با این نگاه است که در سالروز درگذشت دکتر محمد مصدق گفته می‌شود «نفت، ملی نشد، دولتی شد». در حالی که منظور از ملی شدن «خلع ید» است تا همان‌گونه که بانک ایران و انگلیس به بانک ملی تبدیل شد شرکت نفت ایران و انگلیس هم شرکت ملی نفت شود و «ملی» در تقابل با «دولتی» نبود بلکه به معنی «خلع ید» بود.

 یا نوبت به دکتر حسین فاطمی که می‌رسد از او با عنوان روزنامه‌نگار – سیاستمداری رادیکال یاد می‌شود که اگر تند‌روی نمی‌کرد چه بسا کودتای 28 مرداد 1332 رخ نمی‌داد و جان خود او را نیز نمی‌ستاند. انگار مسوول کودتا و اعدام او نیز خودش بوده است.

دیگری نیز دکتر علی شریعتی است که امروز 29 خرداد سالروز کوچ اوست. 39 سال قبل در 29 خرداد 1356 خبر درگذشت شریعتی در لندن منتشر شد و نیروهای انقلابی به دیده تردید به آن نگریستند و از این رو معلم انقلاب را «شهید» خواندند و همه ساله در وصف او گفته و نوشته می شد. 

در سال های اخیر اما با پاره ای اتهامات به علی شریعتی رو به روییم که 10 محور اصلی از این قرار است:

1-سلطنت طلبان او را متهم می‌کنند که به رغم عقاید سوسیالیستی برای شوراندن مردم علیه شاه، به استفاده ابزاری از مذهب روی آورد و صداقت باورها و شعارهای ایدیولوژیک او را زیر سؤال می‌برند.

ادامه نوشته

آیا علی شریعتی عضو ساواک بود؟ »»» نوری سایت کلمه

 

"علی شریعتی پس از بسته شدن حسینیه ( ارشاد)،به طرفداران خود دستور داده است که در مجالس،به نام طرفداران آیت الله خمینی با معممین و طلاب بحث نموده و آنان را به طرفداری خمینی گرایش دهند."
؛ خیلی ها معتقدند که مرحوم دکتر علی شریعتی دچار انحراف فکری بوده و در زمان حکومت شاه پهلوی،با دستگاه اطلاعات(ساواک)در جهت همین افکار منحرفش و بر ضد انقلاب اسلامی همکاری داشته است. برخی دکتر شریعتی را عامل رژیم معرفی می‌کنند و کسانی هم او را عامل رژیم نمی‌دانند و هر کدام برای حرف هایشان اسناد و مدارک محکمی ارائه می کنند .

دکتر حسن رحیم پور ازغدی  در این باره می گوید: "آن زمان که در رساله ها حتی جرات نمی کردند نام امام خمینی را بیاورند و به اختصار« خ »می نوشتند دکتر شریعتی اعلام کرد که مقلد امام خمینی است. شریعتی منتقد روحانیون بود اما بهترین دفاع ها را از روحانیت آگاه، فعال و درصحنه نموده است و البته این را هم بگویم انتقادات امام (ره) به روحانیت که در منشور روحانیت آمده است بسیار بیشتر از شریعتی است.

 

ادامه نوشته

ترجمه کتاب «زندگی سیاسی علی شریعتی» به زبان عربی «علی شریعتی سیرة السیاسیة» ۱۳۹۵

علی شریعتی سیرة السیاسیة

 مترجم:احمد حسن المعین

عراق ، انتشارات العربی ، چاپ اول 1395.

ترجمه  کتاب «مسلمانی در جستجوی ناکجا آباد (زندگی نامه سیاسی دکتر شریعتی ) » نوشته علی رهنما برای نخستین بار با عنوان «علی شریعتی سیرة السیاسیة» به زبان عربی توسط احمد حسن المعین به کمک انتشارات «العربی» در عراق به چاپ رسید و در دنیای عرب انتشار یافت.
ترجمه آثار شریعتی به زبان عربی از زمان مرگ شریعتی آغاز شده بود(۱۳۵۶ آثاری همچون شهادت، حسین وارث آدم، حج و…) در دهه شصت ترجمه عربی این آثار  از سوی ناشرین لبنانی ، عمدتا معطوف به ترجمه آثار اجتماعی و اسلامی شریعتی بود(بازگشت به خویش،اسلام شناسی، حرّ، خودسازی انقلابی  و…). در ده سال اخیر این ترجمه ها عمدتا از سوی انتشارات الامیر در لبنان انجام شده  و عناوین بیشتری را به خود اختصاص داده است.  آثاری همچون مذهب علیه مذهب، خودآگاهی و استحمار، پدر مادر ما متهمیم و…که نگاه انتقادی به وضعیت و موقعیت مذهب در این جوامع دارند در این ترجمه‌های جدید به چشم می خورد.استقبال وسیع جهان عرب (سنی- شیعی) بر تعداد ناشرین و مترجمان آثار شریعتی افزوده است .امروزه می‌توان گفت که تقریبا هشتاد در صد آثار شریعتی به عربی ترجمه شده است. عراق یکی از مراکز اصلی پخش آثار شریعتی طی این سالها بوده و اندک اندک ناشرین عراقی نیز در پروژه ترجمه و نشر اثار شریعتی  مشارکت فعالتری پیدا کرده اند. ترجمه اخیر « زندگی نامه سیاسی دکتر شریعتی» ازسوی انتشارات العربی گواه این مدعاست .در آینده‌ای نزدیک شاهد چاپ کتابهای  کویر و گفتگوهای تنهایی  نیز به زبان عربی در عراق خواهیم بود .
(شایان ذکر است که چاپ و نشر ترجمه آثار دکتر شریعتی در هر کشور و به هر زبانی باید با موافقت خانواده و هماهنگی بنیاد فرهنگی دکتر شریعتی صورت بگیرد.)

 

شورشی (نویسنده: محمد صادقی). چاپ ۱۳۹۵

 

 

نام کتاب: شورشی

نویسنده : محمد صادقی

ناشر : اتاق آبی

سال نشر: مرداد ۱۳۹۵

کتاب در قطع پالتویی شامل ۱۰۴ صفحه

احسان شریعتی »»» گرته‌ای از اندیشهٔ «رهایی»، نزد علی‌شریعتی

 

فهم سادهٔ «الهیاتِ رهائیبخش» شریعتی اما، با کلیدی که خود او بدست می دهد، ممکن است: آزادی، همچون عدالت و معنویت، یکی از سه رُکن این تفکر را می‌سازد. تحقق این درک از آزادی، در نسبت با برابری و خودآگاهی، مبنای طرحی انضمامی را برای رهائیبخشی تدریجی و مرحله‌ای درمی‌افکند که از آزادی لیبرال به برابری سوسیال و تا فلاح اسپریتوآل بسط می‌یابد. ویژگی رستگاری غایی مورد نظر او این‌ست که این مهم تنها در جامعه‌ای آزاد و برابر متصور و ممکن خواهد شد، و در غیراین‌صورت، فراسوی بُعد فردی و در سطح اجتماعی، دم زدن از هرگونه معنویت و اخلاق و عرفان، فریبی بیش نخواهد بود! زیرا در یک کلام، رهایی از غیر و نفی بیگانگی، پیش‌نیازِ تحققِ آزادی و بازیافتِ خویشتنِ خویش است. زیرا: « ای آزادی! هنگامی‌که تو نیستی، برای آزادگان، برای آن‌ها که تو را می‌پرستند، زندگی روزمره نیز دشوار است..، ای دریغ! هنگامی که بیگانه بر میهنی چیره است، هنگامی که آزادی در بند است نه تنها دولت، وابستگان به حکومت و استبداد و قانون حاکم، بل‌که همه مردم، یکایکِ خلق، جاسوس‌اند، برای بیگانه کار می‌کنند، در کشوری که خویشاوندی جرم است، همه بیگانه‌پرست‌اند! » (م۳۳/ص۷۴)

 

ادامه نوشته

محسن زال »»» ترس از شریعتی در زمانه جولان پراگماتیسم

شریعتی همراه فضیل عیاض کاروان به کاروان می‌رود تا دل هر دردمندی که آزرده شده را به دست آورد و حقیقت را و عدالت را دوباره باز گرداند، صدای قرآن برای او این معنا را نیز دارد، کسانی که صدای دیگری از قرآن می‌شنوند همواره با او در ستیزند. دین علوی از نظر او یک سبک زندگی درخود دارد. ایجاد ترس خصلت این نوع از بودن است. ترس از شریعتی واقعیست.

 

ادامه نوشته

دکتر سیدجواد میری »»» شریعتی و نقد حاتم قادری در بنیاد باران

دکتر سیدجواد میری :

«… نکته اینجاست که بسیاری از مشکلات، معضلات و پیچیدگی‌های جامعه امروزی ایران را بسیاری از اندیشمندان و دانشگاهیان به شریعتی نسبت می‌دهند. بعد وقتی به این کارها رجوع می‌کنید، چون این‌ افراد از اهالی علم و آکادمیک هستند، باید کتابی نوشته باشند و نقد شریعتی را به صورت سیستماتیک و نظام‌مند انجام داده باشند و بر اساس آن نگاه و آن رویکرد به این نتیجه رسیده باشند که بله مثلاً امروزه واپسگرایی در جامعه ایران وجود دارد و اگر رادیکالیزم، بنیادگرایی، مبارزه با نظام سرمایه‌داری یا پسرفت در جامعه ایران وجود دارد یا بسیاری از مشکلات دیگر، ربط وثیقی به گفتمان شریعتی دارد. باید بتوانند این ادعاها را به صورت علمی و مستدل نشان دهند، اما حقیقت امر این است که بسیاری از دوستان مثلاً آقای قادری و حتی کسانی نظیر دکتر آشتیانی و دیگرانی که به نقد شریعتی می‌پردازند، به صورت مستدل و نظام‌مند به آثار شریعتی ارجاع نمی‌دهند.»

 

ادامه نوشته

شریعتی؛ منتقد دین یا دیانت؟

 

شریعتی؛ منتقد دین یا دیانت؟/ معلم اسلام انقلابی

 

میزگرد دوم

 

شناسهٔ خبر: 3689154

یکشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۵ -۰۴:۰۶

 

حسن محدثی و مهدی جمشیدی در بخش دوم میزگرد «مقایسه تطبیقی اندیشه مطهری و شریعتی»  به واکاوی دقیق تر اندیشه شریعتی و تبعات اندیشه های وی پرداختند.

در بخش اول این میزگرد به برخی تمایزات و تشابهات این دو متفکر اشاره شد. در بخش دوم این میزگرد  سوالاتی از این دست مورد بررسی قرار گرفت: آیا نگاه شریعتی به دین ابزارگرایانه بود؟ آیا شریعتی نقد بنیان افکن به دین می کند یا به دنبال نقد دیانت فرهنگی است؟ آیا تعبیر اسلام انقلابی برخورد گزینشی با دین است؟ آیا اندیشه شریعتی اومانیستی است؟ تبعات خواسته و ناخواسته اندیشه شریعتی چیست؟ آیا شریعتی واجد یک نظام فکری منسجم است؟ نگاه شریعتی به انسان چگونه است؟

ادامه نوشته

شريعتي در عصر اصلاحات »»» سمينار شريعتي و اصلاحات

 

شريعتي در عصر اصلاحات

(متن كامل سمينار شريعتي و اصلاحات در بنياد فرهنگي شريعتي)

سی‌ونهمین مراسم سالگرد شهادت دکتر علی شریعتی در روز، سی‌ام خرداد 1395، با موضوع «شریعتی و اصلاحات»، در شرایطی در دفتر جدید بنیاد شریعتی برگزار شد که جمعیت مشتاق حاضر بسیار بیشتر از تعداد پیش‌بینی‌شده بود. صندلی‌ها به‌سرعت پر شد؛ عده ای بر روی زمین نشستند و دیگران ایستاده و از گوشه و کنار آشپزخانه و اتاق‌ها به سخنرانان گوش سپرده بودند.

در این نشست که از ساعت 5 آغاز شد، آقایان کمال رضوی، دکتر جواد کاشی، دکتر هادی خانیکی، دکتر علیرضا رجایی و احسان شریعتی به شرح زیر سخنرانی کردند.

ادامه نوشته

سروش دباغ »»» شریعتی و چالش های بی بنیاد

 

شریعتی و چالش‌های بی بنیاد

۲۸ /خرداد/۱۳۹۵

 

پاسخ سروش دباغ به مقاله دکتر عبدالکریمی :«شریعتی و پرسش بنیادین ما»

…منظور عبدالکریمی از«روشنفکران به‌اصطلاح دینی» چیست؟ به نظرمی‌رسد این عبارت متضمن بار معنایی مذموم و احیاناًتخفیف آمیزی است…

 

 

 سروش دباغ

این روزها مصادف است با سی و نهمین سالگرد وفات دکتر علی شریعتی؛ معلم انقلاب و روشنفکرِ دینی برجستهٔ معاصر. تاکنون توفیق داشته‌ام به تفاریق، دربارهٔ «کویری‌ات»، «اسلامی‌ات» و «اجتماعیاتِ» شریعتی بنویسم و سخن بگویم و از طریق بازخوانیِ انتقادی میراث شریعتی، دِین خود را به آن بزرگوار ادا کنم. [۱] نیازی به تذکار و تکرار نیست که بارقه‌های نبوغ در این اندیشمند خلاق و متفکر مفهوم ساز موج می‌زد؛ نثر سحار و قدرت سخنوری کم‌نظیر نیز، شریعتی را از کثیری ازهم‌نسلان و اقرانش متمایز کرده بود.

 

شریعتی و پرسش بنیادین ما »»» فیلسوف بیژن عبدالکریمی

 

شریعتی و پرسش بنیادین ما

 

بیژن عبدالکریمی

خرداد۱۳۹۵

…آن چیزی که شریعتی را شریعتی می کند و او را از دیگران متمایز می سازد این است که وی کوشید دیالوگ و رابطه ای دیالکتیکی میان عقلانیت سنتی و عقلانیت مدرن ایجاد کند بی آنکه یکی از آن دو را بر دیگری چیره سازد. این در حالی است که سنت گرایان (در معنای عام کلمه) در پی آن هستند که عالم مدرن را به عالم سنت بکشانند؛ یعنی می خواهند عالم مدرن را بر اساس چارچوب های مفهومی عالم سنت بفهمند، لذا نمی توانند به سرشت و حقیقت عالم مدرن و زیست جهان کنونی ما پی ببرند. از سوی دیگر خیل انبوه روشنفکران ما نیز می کوشند ارزشها و جهان بینی نهفته در سنت را انکار کنند و با تأثیرپذیری از جهان بینی و ارزشهای عصر روشنگری موضعی ضد سنت دارند یا حداکثر، همچون روشنفکران به اصطلاح دینی، می کوشند به نحوی سنت را مدرن کنند و صورت مدرن را به ماده سنت تاریخی تحمیل نمایند. در این روش نیز سنت از روح خودش تهی می شود. در صورتی که شریعتی نه می خواهد مدرنیته را به عالم سنت، و نه سنت را به عالم مدرن تقلیل دهد و همین امر نیز باعث شده است که وی هم از جانب سنت گرایان و هم از طرف نوگرایان مورد هجمه و انتقاد شدید قرار گیرد و لذا نه مدرنیست ها و نه سنتی ها هیچ یک او را از آن خود و گروه اجتماعی خویش تلقی نکنند.

ادامه نوشته

مجله ایران فردا »»» یادنامه عزت الله سحابی، علی شریعتی، هدی صابر

مجله ایران فردا در تیرماه ۱۳۹۵ شماره ۲۲، ویژه نامه‌ای به مناسبت سالگرد عزت الله سحابی، علی شریعتی و هدی صابر انتشار داد. در این شماره پرونده ای با نام « بازخوانی شریعتی» به مناسبت سی و نهمین سالگرد شهادت دکتر شریعتی تشکیل شده  و

شامل پنج مقاله با نویسندگی و عناوین ذیل در بخش فرهنگ  می‌شود.

-احسان شریعتی: از رهایی تا رستگاری

-مسعود پدرام: دموکراسی در نگاه نخشب و شریعتی

– عباس منوچهری: بازخوانی تفکر سیاسی شریعتی، اندیشه رهایی

-حبیب الله پیمان: نقدی بر نظریه رویای رسولانه دکتر سروش

-فاطمه گوارایی: زن در نگاه نواندیشان دین، از برابری ذاتی تا برابری حقوقی

در بخش یاد یادآوران، به مناسبت چاپ کتاب « برسد به دست پوران عزیزم» که شامل نامه‌های علی شریعتی برای همسرش در فاصله سال سی و هشت تا سی و نه است، مقاله ای از سوسن شریعتی با عنوان « زن در چشم و دل شریعتی» به چاپ رسیده است.

 

شریعتی بدون روتوش »»» مجله نسیم بیداری ( تیر ماه ۱۳۹۵ شماره ۷۰)

شریعتی بدون روتوش

(روایتی متفاوت از زندگی و زمانه دکتر علی شریعتی)

شماره ۷۰ سال تیرماه ۱۳۹۵

 

 

 

 

در این شماره نسیم بیداری به مناسبت سالگرد شهادت دکتر شریعتی پرونده‌ای با نام «شریعتی بدون روتوش» به چاپ رسانده است . شامل سه بخش : بخش اول، مصاحبه‌های منتشر نشده‌ای از خاطرات بستگان پوران شریعت رضوی، افسانه شریعتی مزینانی، روح‌الله حسنی، عبدالله حسنی، غلامرضا منصوری،رضا شریعتی) و دوستان ( مهدی حکیمی، قربانعلی مجاوری، پوراندخت مظفری، جواد رحیمیان، دکتر سرجمعی، دکتر دلاسایی،پرویز خرسند، محسن محسنیان) دکتر شریعتی در مشهد که توسط خانواده شریعتی در اختیار نسیم بیداری قرار گرفت. بخش دوم، خاطرات مشترک تعدادی از شخصیت‌ها با شریعتی . بخش سوم، خاطرات خودنوشت ( اتوبیوگرافیک) شریعتی به قلم خودش که از آثار وی استخراج شده‌است .

شریعتی در متونِ دانشگاهی »»» حسین مصباحیان

نام مقاله : شریعتی در متونِ دانشگاهی

نام نویسنده : حسین مصباحیان

دکتر شریعتی :

"... به همان اندازه که به وزوزیست ها گوشم بدهکار نیست، چشمم در انتظار صاحب نظری است که با انتقاد درست، عیبم را به من بنماید. اگر کسی حرف حساب داشته باشد، ولو آن را با دشنام و اهانت هم بیامیزد، با سپاس بسیار می پذیرم. آنچه را گوش نمی دهم، فحاشی و دروغ و تهمت خالص یکدست است..."(۱)

 

 

ادامه نوشته

"رفتنِ" همیشگی‌ی شریعتی »»» آرمان ذاکری

 

نام مقاله : "رفتنِ" همیشگی‌ی شریعتی

نام نویسنده : آرمان ذاکری

شریعتی :

"... انسان در طبیعت، نه "بودن" است، و نه "نمودن"، "شدن" است..." مجموعه آثار ۲۴ / انسان / ص۳۳۸

فرا رسیدن ۲۶ اردیبهشت سالروز "هجرت" بی‌بازگشت شریعتی از ایران، همواره بهانه‌ای برای پرداختن به شریعتی است. شریعتی که "هجرت دائمی" و "شدن" محور اصلی انسان‌شناسی او را شکل می‌داد و تا لجظه آخر نشان داد که میان نظر و عملش پیوندی سخت ناگسستنی بر قرار است.

 

ادامه نوشته

علومِ انسانی به مثابه‌ی روش »»» آرمان ذاکری

 

نام مقاله : علومِ انسانی به مثابه‌ی روش

نویسنده : آرمان ذاکری

موضوع : سنجشِ منظومه‌ی انسان‌شناختی‌ی شریعتی در نسبتِ با علومِ انسانی

پرداختن به پروژه اصلی "روش شناختی"شریعتی، از خلال ۳۶ جلد آثاری که عمدتاً به مناسبتهای مختلف و به صورت پراکنده طرح شده است، امری دشوار می‌نماید. به‌خصوص آنکه در تمام سی و چند سالی که از رفتن همیشگی شریعتی می‌گذرد، همواره بحث در "نتایج"اندیشه شریعتی بر بحث در "مبانی"آن تقدم یافته و چندان تلاشی برای بازسازی منسجم آرای شریعتی با حرکت از مبادی آن انجام نشده است. عمده روایتها از اندیشه شریعتی در سطح "سیاسی"باقی مانده و وجوه "روشی"و "معرفتی"آن مغفول مانده است. مبادی که اگر حرکت از آنها آغاز شود و تا نتایج منطقی‌اش دنبال شود، راه را بر بسیاری از سوء برداشتها و رهزنی‌های عرصه اندیشه خواهد بست. برای این امر ناچار از بازسازی اندیشه شریعتی به مثابه یک "کل"هستیم، هر چند شریعتی خود فرصت ارائه منسجم اندیشه‌اش را در چنین کلیتی نیافته باشد. با وام گرفتن از توضیح یاسپرس در "درآمدی به فهم فلسفه ورزی نیچه"، می‌توان گفت : "ظاهرا گریزی از این تکلیف نیست که برای بنای ساختمان ویرانه‌ها را جست‌و‌جو کنیم، حتی اگر این ساختمان چون کلی واحد، بدون ابهام و کامل بر ما مکشوف نشود. جست‌و‌جوی آنچه بدین سان نهان است تنها به شرطی ممکن است قرین توفیق شود که جوینده چنان پیش رود که گویی خود ناچار به راست کردن بنایی است که وقتی نیچه بر روی آن کار می‌کند، از هم فرو می‌باشد. به ناگزیر و ضرورتاً نباید از کثرت وسیع اجزای گونه گون دچار سرگشتگی شویم، نباید خود را به افسون جزئیات تقریباً بی‌ شمار تسلیم کنیم، یا این‌که این یا آن تکه را بولهوسانه و بر سبیل تصادف برگزینیم، بلکه با توجه جدی به هر کلمه بی‌ آنکه مجال دهیم برای تحدید دیدِ خود آن کلمه به صورت مجزا از متن منظور شود، باید تفکر نیچه را از طریق خود نیچه فی الجمع و در تمامیت آن در یابیم."(یاسپرس۱، ۱۳۸۷ : ۴۰)

 

ادامه نوشته

زنِ خودسالار، بدیلِ زنِ صنعتِ بدن »»» حسن محدثى

 

نام مقاله : زنِ خودسالار، بدیلِ زنِ صنعتِ بدن

نویسنده : حسن محدثى

موضوع : بازخوانی‌ی نظریه‌پردازی‌ی اجتماعی‌ی شریعتی درباره‌ی زن

سرآغاز : 

مطلب زیر برای مجله‌ی مهرنامه و به‌مناسبت هشتم مارس 2012 -روز جهانی زن- نوشته شده و در شماره‌ی اخیر مجله‌ی مهرنامه (سال چهارم، تیر 1392، شماره‌ی 29، ص‌ص 172-169) منتشر گردیده است. برای من نوشتن درباره‌ی موضوع زن همیشه دشوار و هم‌راه با حسی از مخاطره بوده است، زیرا ممکن است نقص اطّلاعات و عدم آشنایی با دنیای زنان منجر به قضاوت‌های نادرستی شود و کار دست آدم بدهد. نوشتن این مطلب هم خیلی دشوار بود. این نخستین مطلبی است که درباره‌ی این موضوع نوشته‌ام؛ هر چند که پیش از این، مطالبی درباره‌ی حجاب نوشته بودم که به‌نحو غیرمستقیم به زنان نیز مربوط می‌شد. امیدوار ام مورد توجّه مخاطبان قرار گیرد. در ضمن از همه‌ی دوستانی که برای مطلب قبلی کوته‌نوشت ارسال کرده‌اند سپاس‌گزار ام.

 

ادامه نوشته

دیدگاهِ اسطوره‌ای شریعتى درباره‌ی تاریخ »»» حسن محدثى

 

نام مقاله : دیدگاهِ اسطوره‌ای شریعتى درباره‌ی تاریخ

نویسنده : حسن محدثى


"... تاریخ از جایى شروع شده، و ضرورتاً باید به جایى هم منجر شود. باید هدف و جهت داشته باشد..." (شریعتى، به نقل از اخوى، ۱۳۷۰/۱۱۴)

اگر تاریخ راهِ خود را دنبال می‌کند، اراده‌ی من چه نقشى می‌تواند در رقم خوردنِ سرنوشتِ نهایى‌ی بشر داشته باشد، مگر آن‌که، آن غایت نیز، تابعِ کنشِ انسانى باشد، و اگر غایتِ تاریخ را تابعِ کنشِ انسانى بدانیم، دیگر سخن گفتن از غایتِ از پیش تعیین‌شده‌ی تاریخ، و جهتِ تاریخ بى‌معنى خواهد بود، زیرا، انسان موجودى خلاق است. شریعتى، تصویرِ اسطوره‌ای‌ی تضاد کیهانى‌ی میانِ خیر و شر را به صورتِ تاریخِ محض بازسازى کرد، اندیشه‌ای که اقبال لاهورى آن را در اسلام نفى می‌کند، و اشپنگلر را به باد انتقاد می‌گیرد، که چرا چنین اندیشه‌ای را به اسلام نسبت می‌دهد.

ادامه نوشته

شریعتی و تاریخ معاصر ایران (دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۹۴)

 

به مناسبت همایش دکتر شریعتی در خرداد ماه سال ۱۳۹۴ کتابی تحت عنوان «شریعتی و تاریخ معاصر ایران» به کمک دو دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد آقایان غلامحسین نوعی و غلامرضا آذری خاکستر به چاپ رسیده است

 

ادامه نوشته

مقام زن در نگاه دکتر علی شریعتی؛ مصاحبه با دکتر احسان شریعتی( روزنامه مردم‌سالاری خرداد۱۳۹۵)

شريعتي مشوق زنان براي مقابله با جبر است

رائت‌هاي مختلفي از شريعتي در مدت چهار دهه که از شهادتش مي‌گذرد شده است. خوانش‌هايي که بعضاً ضدونقيض هم هستند. ازآنجايي‌که دامنه مطالعاتي دکتر شريعتي بسيار گسترده است طبعا اين خوانش‌ها هم گسترده‌اند. دکتر شريعتي آثار خود را در سه مقوله اسلاميات، کويريات و اجتماعيات مقوله‌بندي مي‌کند، اما بايد توجه داشت که تمام آثار شريعتي بر سه محور عرفان، برابري و آزادي و در راستاي تحقق آن‌ها است.

ادامه نوشته

زن خودسالار، الگوی شریعتی برای زنان؛ گفت وگوی شفقنا با حسن محدثی گیلوایی(۱۳۹۵)

 

زن خودسالار، الگوی شریعتی برای زنان؛ گفت وگوی شفقنا با حسن محدثی گیلوایی

 

زمان انتشار : ۲۸,خرداد,۱۳۹۵ | ساعت : ۰۹:۴۱ | کد خبر : 185723

شفقنا- شیما مفیدی راد

 

 

 

-یکی از حوادث فراوان خرداد، سالروز درگذشت دکتر شریعتی است که در جستجوگری به مقام استادی رسیده بود. شریعتی با همه موافقان و مخالفانش و تندی هایی که گاه به او و اندیشه هایش می شود، هنوز که هنوز است بعد از گذشت نزدیک به چهل سال از درگذشتش، جذابیت های خود را جز هم نسلانش و نسل انقلاب، حداقل برای بسیاری از دهه شصتی های ایران حفظ کرده است. هنوز در میان زنان امروز هستند کسانی که بخواهند بدانند شریعتی که رو به روی نام یکی از دانشجویان دخترش می نویسد،:« بسیار درخشان، اگر قربانی زن بودنش نشود…» و در صراحت، زبانی جسور دارد، چه تصویری از زن داشته است و آن تصویر امروز به چه کار زنان می آید؟

ادامه نوشته

شـريعتي، اسـلام را در همـه اعصـار سـرخ مي‌دانـد؛ (روزنامه مردم سالاری ۱۳۹۵)

 

حسن محدثي معتقد است: شريعتي مي‌گويد اسلام هميشه و در تمام اعصار و دوره‌ها سرخ است، نه اينکه در شرايط استثنايي سرخ باشد: «هر مسلمان به‌خودي‌خود در زندگي – و نه در حالات و حوادث استثنايي- يک پارتيزان مسلح است». اسلام انتقادي، اسلام سنتي، تشيع علوي يا تشيع صفوي، اسلام علوي و اسلام اموي، الفاظ و مقوله‌هايي است که دکتر شريعتي براي اولين بار به آنها پرداخت و گوش مخاطبانش را با آنها آشنا کرده است. مقوله هايي که شايد در خيلي از برهه‌هاي تاريخ معاصر معياري براي تميز گروه‌ها بوده است. يکي از اين مفاهيم که دکتر شريعتي به آن مي‌پردازد اسلام سرخ در مقابل اسلام سياه است که شريعتي در مورد آن مي‌گويد «اسلام هميشه و در تمام اعصار و دوره‌ها سرخ است». شريعتي معتقد است اسلام ديگري به نام اسلام زندگي هم وجود دارد. در نوشته پيش روي، دکتر حسن محدثي گيلوايي استاديار گروه جامعه‌شناسي واحد تهران مرکزي دانشگاه آزاد اسلامي‌به تبيين اسلام سرخ و اسلام زندگي پرداخته است که در ادامه اين نوشته آمده است:

 

ادامه نوشته

سی و نهمین سالگرد شهادت شریعتی در بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی

 

 سی و نهمین مراسم سالگرد شهادت دکتر علی شریعتی دیروز، سی‌ام خرداد 1395، با موضوع «شریعتی و اصلاحات»، در شرایطی در دفتر جدید بنیاد شریعتی برگزار شد که جمعیت مشتاق حاضر بسیار بیشتر از تعداد پیش‌بینی‌شده بود. صندلی‌ها به‌سرعت پر شد و بقیه روی زمین نشستند و عده‌ای نیز ایستاده و از گوشه و کنار آشپزخانه و اتاق‌ها به سخنرانان گوش سپرده بودند.

 

ادامه نوشته

شریعتی روشنفکر خائن یا آزاد اندیش . ( ایلنا ۱۳۹۴/۹/۳)

شریعتی؛ روشنفکری خائن یا آزاداندیش

اخبار فرهنگی  –  شریعتی شناخت مذهب و مکتب، درک دقیق زمان جامعه، گرفتن ایدئولوژی از مکتب تشیع، بازگشت به خویشتن و بازیافتن شخصیت خویش، خودآگاهی دادن به متن جامعه، بازگشت به مذهب، وحدت کلمه و دیگر امور را از مهم‌ترین وظایف روشنفکری می‌داند.

pdf:شریعتی؛ روشنفکری خائن یا آزاداندیش _ خبرگزاری ایلنا

 

ادامه نوشته

درباره‌ی هجرت شریعتی

درباره‌ی هجرت شریعتی

در مورد هجرتِ شریعتی در سال پایانیِ عمرش (1356) به اروپا و مرگِ مشکوکش سؤال‌های فراوانی در جامعه وجود دارد. با ارجاع به چندین سند سعی کرده‌ایم تا حدی این ابهامات را برطرف کنیم.

پوران شریعت‌رضوی همسر علی شریعتی در کتاب «طرحی از یک زندگی» مقدمات سفر همسرش را اینچنین شرح می‌دهد:‌

«پرونده‌های علی در ساواک تحت عنوان علی شریعتی و یا علی شریعتی مزینانی طبقه‌بندی شده است. حتی مدارک تحصیلی علی در ایران و فرانسه احکام اداری‌اش در وزارت فرهنگ خراسان و دانشگاه فردوسی مشهد همه به نام علی شریعتی یا علی شریعتی مزینانی صادر شده است. در حالی که نام خانوادگی علی طبق شناسنامه مزینانی بود و نه شریعتی و یا شریعتی مزینانی. ضمن اینکه پاسپورت قبلی علی نیز به نام مزینانی یعنی نام خانوادگی واقعی علی صادر شده بود. قرار بر این شد که علی به من برای اخذ گذرنامه خودم رضایت‌نامه و برای بچه‌ها وکالت بدهد اما پیش از آن برای گذرنامه خودش اقدام کند تا مشخص شود که موفق به دریافت آن می‌شود یا نه. تصمیم گرفتیم که کلیه اقدامات اداری برای درخواست گذرنامه علی به عهده من باشد و او به هیچ‌وجه به اداره مذکور مراجعه نکند زیرا امکان داشت کسی او را بشناسد. در آن زمان یکی از شرایط اخذ گذرنامه برای افراد بازنشسته وجود یک ضامن معتبر بود یعنی یک کارمند شاغل می‌بایستی ضمانت فرد بازنشسته را به عهده می‌گرفت که طرف موظف به بازگشت به کشورش باشد. بنابراین من چون کارمند شاغل آموزش و پرورش بودم طبق قانون می‌توانستم ضمانت همسرم را بر عهده گیرم. ابتدا از آموزش و پرورش منطقه سیزده تهران تاییدیه گرفتم که شاغل هستم بعد با علی به کلانتری منطقه محل کارم رفتیم خوشبختانه ضمانت مرا پذیرفتند. سپس سایر مدارک لازم را تهیه کردم و به اداره گذرنامه رفتم. در آنجا به بخش حرف میم مراجعه کردم. با اکراه مدارک را از من گرفتند زیرا خود درخواست‌کننده بایست مدارکش را تسلیم می‌کرد ولی در ان ایام به طور کلی برای گرفتن مدارک زیاد سختگیری نمی‌کردند. با این همه مامور مربوطه تاکید کرد که برای گرفتن پاسپورت خود شخص بایست مراجعه کند. چهارشنبه بعد به اداره گذرنامه رفتم و شناسنامه خودم و احسان را هم همراه بردم و به مامور مربوطه گفتم چون همسرم مریض است لطفا پاسپورت او را به من بدهید. ابتدا مقاومت کرد و من با اصرار و خواهش که همسرم بیمار است و ناتوان و…. با نشان دادن شناسنامه‌ها و آوردن دلیل و برهان و غیره توانستم پاسپورت علی را بگیرم. با هم برای خرید بلیط به شرکت هواپیمایی سابنا رفتیم و برای روز 26 اردیبهشت یعنی 4 روز بعد به مقصد بلژیک بلیط گرفتیم.»

ادامه نوشته

راز رند خراسانی ، ویژه نامه اعتماد ( ۲تیر ۱۳۹۴)

راز رند خراسانی

کرگدن نامه ؛ویژه نامه اعتماد شماره شانزدهم۳۲۷۵

گفتگو با سوسن شریعتی در باره سلوک فکری علی شریعتی

 

لینک: اینجا

اطلاعیهٔ مطبوعاتی بنیاد فرهنگی شریعتی

 

اطلاعیهٔ مطبوعاتی بنیاد (۱۳۹۴)

اطلاعیهٔ مطبوعاتی

اعتراض شدید خانواده و  “بنیاد فرهنگی شریعتی” نسبت به تحریف و انتشار غیرقانونی آثار دکترعلی شریعتی

 

 

 

 

اخیراً در فضای مجازی دیده شده است که کتاب‌های امت و امامت و انتظار، مذهب اعتراض، از آثار شناخته‌شدهٔ معلم شهید شریعتی با افزودن یک زیرعنوان جعلی بر روی شبکهٔ اینترنت قرار گرفته است.

“بنیاد فرهنگی شریعتی” و خانوادهٔ شریعتی بدینوسیله اعتراض شدید خود را در قبال هرگونه تحریف عناوین و نحوهٔ معرفی کذب‌آلود یا جانبدارانه و غیرعلمی، آراء و آثار دکترعلی شریعتی بطوررسمی اعلام و بلحاظ قانونی، علیه این اقدام غیراخلاقی مغایر با حقوق مؤلف شکایت خواهند کرد.

• توضیح: «متن کامل نوشتار امت و امامت (زیرعنوان: نظام سیاسی اسلام، ولایت فقیه و رابطه امام و امت در اندیشه دکتر علی شریعتی) به همت سایت خبری تحلیلی “هزارسنگر” روی شبکه اینترنت قرار گرفته است و بخشی از متن گفتار انتظار مذهب اعتراض که مرتبط با بحث حکومت اسلامی است نیز توسط خبرگزاری برنا منتشر شده است، که به جهت نگاه ویژهٔ ایشان به بررسی جامعه شناختی حکومت اسلامی و رابطه امت و امامت در قالب جزوه توسط “تریبون مستضعفین” تدوین و منتشر شده است.»

http://ketabnak.com/…/%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D9%8…

هشتادودومین سالگرد تولد دکتر شریعتی در مجله فرهنگ و علوم انسانی

هشتادودومین سالگرد تولد دکتر شریعتی در مجله فرهنگ و علوم انسانی۱۳۹۴

هشتادودومین سالگرد تولد دکتر شریعتی در مجله فرهنگ و علوم انسانی

(آبان ۹۴ شماره هشتم ماه نامه).

پرونده ای را به تلقی و دریافت علی شریعتی از علوم انسانی اختصاص داده است . این پرونده تحت عنوان «چقدر می‌دانست »  به مناسبت هشتادومین زادروز علی شریعتی در آمده است  و شامل گفتگو با احسان شریعتی و آثاری از عباس منوچهری ، محمد رجبی ، عبدالعزیز ساشادینا، ابراهیم فیاض، محمد علی مرادی ، علی اردستانی ، محمد تقی قزلسفلی ، فرید خاتمی و احسان تاجیک است .

عناوین مقالات مندرج در این مجله  عبارتند از :

محمد غفوری : فروپاشی مرزها؛ شریعتی ، آکادمی و علوم انسانی

علی اردستانی : تأملی کوتاه در باب نسبت علی شریعتی و علوم انسانی جدید

محمدتقی قزلسفلی: پرادکس هملتی در مواجه با علوم انسانی

فریدخاتمی: پراکسیس در کویر شریعتی

احسان شریعتی: میدانست مسئله ما چیست

محمد رجبی: از دور دستی بر آتش داشت

عبدالعزیز ساشادینا: آکادمیسینی که عامه را خطاب قرار می داد

عباس منوچهری: شریعتی و فلسفه علوم انسانی

ابراهیم فیاض: ترکیب سلفیگری شیعی و پدیدار شناسی اگزیستانسیالیستی سارتر در اندیشه شریعتی

محمد علی مرادی: شریعتی ، دانش چند رگه و اندیشه پسا استعماری

احسان تاجیک: روایت ناممکن

نقد و بررسی کتاب شریعتی، دین و جامعه

نقد و بررسی کتاب شریعتی، دین و جامعه در صدا و سیما کانال چهار برنامه زاویه ۲۵آبان ۱۳۹۴

نقد و بررسی کتاب شریعتی، دین و جامعه

تاریخ  در دوشنبه, 25 آبان 1394 10:22

 

نقد و ارزیابی دیدگاه های دین شناختی دکترعلی شریعتی

به گزارش روابط عمومی شبکه چهار، برنامه نقد کتاب با حضور حجت الاسلام مهدی عبدالهی”نویسنده و عضو گروه کلام اسلامی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران” و سید حسن شهرستانی”عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و منتقد” کتاب «شریعتی، دین و جامعه» را نقد و بررسی می کند.برنامه زنده «نقد کتاب» را گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار به تهیه کنندگی مجتبی شفیعی و اجرای دکتر موحد ابطحی”عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه” دوشنبه ها روی آنتن می برد.یادآور می شود کتاب شریعتی، دین و جامعه، به کوشش عبدالحسین خسروپناه و مهدی عبداللهی از سوی کانون اندیشه جوان منتشر شده است.

لینک : اخبار برنامه زاویه

قربت در غربت. (۳-خرداد ۱۳۹۴ مراسم هشتمین سالگرد شهادت شریعتی ) »»» سعید رضا دوست

قربت در غربت

موضوع کلّی صحبت من در این جلسه بررسی تأثیر آموزه­های مکتب ِ عرفان ِ خراسان بر اندیشه­های شریعتی در کویریّات است امّا با عنایت به زندان­سرای ِ زمان که همواره بند به پای ِ گویندگان کشیده است، به گونه­ای جزئی­تر این موضوع را پی خواهم گرفت. موضوع جزئی­تر من در این­باره، تأثیر یکی از مهم­ترین اعضای خانواده­‌ی مکتب عرفان خراسان، مولانا جلال­الدّین محمّد بلخی است بر هبوط ِ شریعتی که از سرشناس­ترین افراد ِ حلقه­‌ی کویریّات اوست. در این تطبیق ِ مفهومی و مصداقی، در هر دو ساحت اندیشگی و لفظی می­توان این تأثیر را مورد توجّه و تحلیل قرار داد. یکی از مهم­ترین نتایج چنین مقایسه­‌هایی می­تواند پی بردن به ریشه و تبار ِ اندیشه­ی افراد در       این­چنین گستره­هایی باشد. در این سخنرانی تلاش می­کنم فرازهایی گزیده از هبوط را با فرازهایی از جهان اندیشه­ی مولانا در آیینه­ی مقابله گذاشته و تصویری از این میانه را عیان نمایم.

 

 

 

ادامه نوشته

درباره‌ی، رزاس مخاطب آشنای شریعتی. (۵-خرداد ۱۳۹۴ مراسم هشتمین سالگرد شهادت شریعتی ) »»» محمد لطیف ع

  درباره‌ی، رزاس مخاطب آشنای شریعتی*

 

محمدلطیف عباس‌پناه

 

مقدمه – مفهوم دوست داشتن در اندیشه ی دکتر علی شریعتی : مفهوم خویشاوندی یا آشنائی یکی از مفاهیم کلیدی وبنیادین در اندیشه و آثار دکتر شریعتی است ،که گاهی مترادف با “آئین مهرپرستی” و”دوست داشتن” و نیز به معنی دوستی و ولاءدر مذهب “تشیع ودر تصوف” به کار رفته است.همان طور که در سرنوشت وتاریخ ملت ایران نیز چنین بوده است.زندگی شاندل نیز چنین مسیری داشته است.در اینجا به منظور دریافت این معنی وپی بردن به چگونگی پیدایش ونقش رزاس دلاشاپل در زندگی شاندل ،واینکه به واقع رزاس دولا شاپل کیست؟ ابتدا به “نظریه “ی دکتر شریعتی در باب هنر می پردازیم.

ادامه نوشته

شریعتی و ضرورت قشر واسط (خرداد )۱۳۹۴ »»» عباس نعیمی

شریعتی و ضرورت قشر واسط

 

نویسنده : عباس نعیمی

این مقدمه تاریخی به شما خواهد گفت که شریعتی چه روندی را به چشم ندید و تجربه نکرد. و باز مطرح می شود این سوال که چرا شریعتی هنوز مطرح است؟! لااقل این مطرح بودن طیف گسترده ای از مخالفان را معطوف به خود تعریف کرده است.

 

 

 

اکنون سی و هشت سال از درگذشت دکتر علی شریعتی می گذرد. مواجهه با او و آثار و اندیشه هایش سهل تر می نماید. چرا که جنبش تبدیل به نظام شده است. سالها از عمر جنبش اعتراضی نسبت به رژیم پهلوی گذشته است. جنبش اعتراضی تبدیل به جنبش انقلابی شد. انقلاب هم رخ داد. نظام معینی بر سر کار آمد. نظامی که خودش چندین و چند نسل پوست اندازی کرده است. نظامی با ماهیت مشخص اسلام شیعی فقاهتی. با موافقان و منتقدان متکثر.

ادامه نوشته

چمران، شریعتی‌ای در هیأت چریک(ماهنامه نسیم بیداری شماره ۵۹ ، خردادماه ۱۳۹۴)

چمران، شریعتی‌ای در هیأت چریک

شکل مبارزه مسلحانه تفکر شریعتی، چمران است نه مجاهدین

 

کویر. چمران، مجسم کویر شریعتی است: بی‌باک، صبور، قهرمان، تنها و غریب. چمران است که سکوت کویر شریعتی را با صدای گلوله خط مقدم جنگ هم می‌شکند و هم پیوند می‌زند؛ این شکستن و پیوند زدن، فقط از او برمی‌آید. «ای علی! شاید تعجب کنی اگر بگویم که همین هفته گذشته که به محور جنگ “بنت جبیل” رفته بودم و چند روزی را در سنگرهای متقدّم “تل مسعود” در میان جنگندگان “امل” گذراندم، فقط یک کتاب با خودم بردم و آن “کویر” تو بود…»

 

 

 

از ارادت و محبت چمران به شریعتی، کم نشنیده‌ایم. تاریخ، زمان آشنایی این دو را به دوران دانشجویی‌شان و ماجراهای نهضت ملی بازمی­گرداند، زمانی که یکی تهران بود و یکی مشهد. چمران، خود در بخشی از مصاحبه­ای که با خبرنگار روزنامه کیهان، یک هفته قبل از عزیمت­اش به پاوه داشت، درباره سابقه آشنایی­اش با شریعتی می­گوید: «دکتر شریعتی را از تهران می­شناختم و از آنجایی که او در انجمن اسلامی دانشجویان و دانش­آموزان مشهد فعالیت داشت و من در تهران، با هم رابطه داشتیم و دوست بودیم. آخرین باری که مرا دید، در زمان دکتر اقبال بود (1336) که یورش به نهضت مقاومت در سطح مملکت آوردند و 86 نفر را دستگیر کردند، ازجمله استاد محمدتقی شریعتی و دکتر شریعتی و طاهر احمدزاده را از مشهد به تهران آوردند و یادم هست که سر دکتر شریعتی را تراشیدند و کتک بسیار مفصلی به او زدند، چون جوان­ترین آن­ها بود و تحمل کتک داشت. من قبل از رفتن به آمریکا او را دیدم.»

ادامه نوشته

راز رند خراسانی،(ویژه نامه اعتماد ۲تیر۱۳۹۴) »»» سوسن شریعتی

 

کرگدن نامه ؛ ویژه نامه اعتماد شماره شانزدهم ۳۲۷۵

گفتگو با سوسن شریعتی در باره سلوک فکری علی شریعتی

 

 

 

توصیه دردمندانه اباذری قابل تأمل است. در کتاب‌های شریعتی و آل‌احمد حتماً چیزی هست که همچنان کهنه نشده‌اند و همچنان مشتری دارند و خوانده می‌شوند. شریعتی و آل‌احمد هر دو عمر زیادی نداشتند و اجل مُهلتشان نداد تا تأثیرات نوشته‌ها و گفته‌هایشان را ببینند. اما از شواهد و قراین پیداست که هیچ نویسنده و روشنفکری به اندازه ایشان مؤثر نبوده و در جریانات فکری و عقیدتی حضور نداشته. به‌ نظرتان عجیب نیست که حرف‌های چهل، پنجاه سال پیش همچنان مصداق داشته باشند و دوره‌شان سر نیاید؟ اتفاقاً اولین سؤالی که از سوسن شریعتی کردم همین بود که شریعتی چه مشکلی از ما می‌تواند حل کند؟ ظاهراً دنیا عوض شده و شرایط تغییر کرده. ما حتی اگر بدویم به سرعت تغییرات دنیا نمی‌رسیم. هرچه امروز می‌گوییم فردا کهنه می‌شود. اما شریعتی چه گفته و چه کرده که بعد از این همه سال به هم توصیه می‌کنیم که از شریعتی غافل نشویم؟

 

ادامه نوشته

دین و ایدئولوژی»»» دفترهای بنیاد دفتر سوم

«دین و ایدئولوژی» مجموعه مقالاتی است درباره‌ی نسبت دین و ایدئولوژی در نگاه شریعتی. این مجموعه در حال حاضر در انتظار مجوز وزارت ارشاد است و از همین رو در بازار موجود نیست اما فایل آن به این متن ضمیمه شده است. این مجموعه دفتر سوم از مجموعه دفاتری است که تا کنون بنیاد فرهنگی شریعتی منتشر کرده است. (دفتر اول: در حاشیه‌ی متن و دفتر دوم: خودکاوی ملی.)

برای دانلود فایل pdf روی عکس زیر کلیک کنید

 

 

در این مجموعه مقالات «دین و ایدئولوژی» و «شریعتی متأله» به قلم علی قاسمی، «پل ریکور و پدیدارشناسی تکوینی ایدئولوژی» و «شریعتی و نام خدا» به قلم حسین مصباحیان، «پاسخ‌های دموکراتیک به پارادایم لیبرال-دموکراسی» به قلم مجتبی مهدوی، «بازاندیشی به اصلاح دینی» گفت‌وگو با سارا شریعتی، «اخلاق پروتستانی و روح لیبرالیسم» به قلم ریچارد ورنون (Richard Vernon) و ترجمه‌ی مجتبی مهدوی، «احیاگری، دین، سکولاریسم - گوهر دین: قدسی یا عرفی؟» به قلم محمود درگاهی، «کدام راه به سوی مکه؟» به قلم کلیفورد گیرتز و ترجمه‌ی سیمین فصیحی، «درنگی در ذهنیت باواسطه» به قلم معصومه علی‌اکبری آمده است.

 

*توضیح: چون این مجموعه در سال 1385 آماده‌ی چاپ شد و 6 سال است که در نوبت مجوزگیری است، نشانیِ ایمیلی که در صفحه‌ی اول آمده دیگر معتبر نیست.

ویژه‌نامه سیزدهمین سالگرد »»» خردادماه 1369

ویژه‌نامه سمینار دکتر شریعتی و تجدید حیات تفکر اسلامی. منتشرشده در خردادماه 1369.

 برای دانلود فایل pdf بر روی عکس زیر کلیک کنید

نثر شریعتی »»» ویژه‌نامه‌ی ماهنامه آموزشی، پژوهشی، خبریِ «انشا و نویسندگی»، تیرماه 1391.

انشا و نویسندگی، ماهنامه آموزشی، پژوهشی، خبری، شماره 21 خود را به نثر شریعتی اختصاص داده است. در این ماهنامه  متخصصین حوزه ادبیات فارسی نثر شریعتی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند. غلامرضا عمرانی، دکتر محمدجعفر یاحقی، دکتر محمدرضا سنگری، جواد محقق، جواد محقق نیشابوری، علی اصغر ارجی، مهری امینی ثانی، امین یاری، بهزاد صادقیان و محسن خیمه‌دوز به مختصات نثر شریعتی پرداخته‌اند.

جواد محقق نیشابوری می‌گوید: استفاده مداوم او از فصول علم بیان و بدیع، نشانه آشنایی عمیق او با این مقولات است. اما لطف اصلی نثر او در آن است که هیچ یک از این زیبایی‌های ادبی به شکل تصنعی و آگاهانه به آثار او راه پیدا نکرده‌اند». (ص 35)

علی اصغر ارجی در مقاله خود تحت عنوان قواعد تکرار در نثر دکتر شریعتی می‌نویسد: صنعت تکرار در نوشته‌های ادبی شریعتی به عنوان یک قاعده سبکی مطرح است. هم ضرباهنگ کلامش را می‌سازد و هم به ساختار نثرش انسجام می‌بخشد و همچنین با جمله‌بندی‌های کوتاه و نظام تداعی نوشتار، حرکت متوازن دارد.»(ص 37)

جواد محقق نیز در یادداشتی به عنوان نام و نثری در غبار نوشته است: از آخوندزاده و تقی‌زاده و محمد حجازی و صادق هدایت گرفته تا دکتر زرین‌کوب و اخوان ثالث و آل احمد، در آثار شریعتی حضور دارند و نقد و نظرهای شریعتی بر زندگی با آثار ایشان، حکایت از شناخت او از این سرآمدان عرصه زبان و ادب دارد.»(ص 32)

دکتر محمدجعفر یاحقی در مصاحبه‌ای در همین شماره درباره نثر شریعتی می‌گوید: «نثر شریعتی نثر «بی طبقه توحیدی» بود، اما اگر خیلی اصرار داشته باشید که برای آن طبقه‌ای معین کنم، باید بگویم: نثر تعزلی، خطابی و تعلیمی، از نوع نثر خواجه عبدالله انصاری و گاهی هم عین‌القضات».(ص 24)

این ویژه‌نامه را در حال حاضر می‌توان از کتابفروشی‌ها تهیه کرد.

شریعتی در دانشگاه(ویژه نامه سی وچهارمین سالگرد)»»»خرداد1390

آنچه در این دفتر جمع آمده است حاصل دو میزگرد دانشگاهی، چند گفتگو با استادان خارجی مهمان «همایش منطقه‌ای تفکر اجتماعی و جامعه‌شناسی در خاورمیانه معاصر» و تعدادی یادداشت کوتاه است که در بررسی آرای شریعتی در فاصله‌ی خرداد تا تیر 90 پدید آمده‌اند.

برای دانلود فایل pdf بر روی عکس زیر کلیک کنید

میزگرد اول، میزگرد «شریعتی در دانشگاه»، با حضور مرسا نعمتی، آرمان ذاکری، محمدرضا شمسا، فرید خاتمی، محمدکاظم تفته، تورج رحمانی، دانشجویانی که پایان‌نامه‌های خود را در حوزه‌ی فلسفه و یا علوم اجتماعی به شریعتی اختصاص داده بودند، برگزار شد. در میزگرد دوم، «شریعتی و علوم انسانی»، اساتید فلسفه، علوم اجتماعی و علوم سیاسی، آقایان قانعی‌راد، کاشی، محدثی، خانیکی، مصباحیان، منوچهری به تبیین نسبت نظری و عملی شریعتی در فراهم آوردن شرایط امکان تأسیس علوم انسانی پرداختند. از سوی دیگر در حاشیه‌ی «همایش منطقه‌ای تفکر اجتماعی و جامعه‌شناسی در خاورمیانه معاصر» با فرید العطاس، ریاض حسن، ساری حنفی، و مایکل بوروی گفت‌وگوهایی در مورد نقش و اهمیت شریعتی در حوزه‌ی جامعه‌شناسی انجام شد، که حاصل آن در بخشی از این دفتر جای گرفته است.

روشنفکران از ایفای نقش اخلاقی خود طفره می‌روند»»احسان شریعتی

گفت‌وگوی روزنامهٔ اعتماد با احسان شریعتی به مناسبت سالمرگ جلال آل‌احمد در مورد تفاوت‌ها و نسبت‌های برداشتِ آل‌احمد و شریعتی از مفهومِ غرب‌زدگی.

 

بحث را با تعریف روشنفکری آغاز می کنیم، پرسشی که اگرچه بسیار تکراری می نماید، اما به نظر می رسد در هر بار بحث از روشنفکری باید از نو مطرح شود و دست کم در هر بحثی که به این موضوع و ارزیابی کارنامه کسی که روشنفکر خوانده می شود، باید توافقی ضمنی پیرامون آن صورت بگیرد.

اصطلاح روشنفکری در فارسی تاریخچه‌ای دارد. ابتدا واژه فرانسوی éclairé به ٫منورالفکر٬ ترجمه شد و سپس به صورت روشنفکر و روشنگر در آمد. چنان‌که روشنگر در زبان‌های اروپایی هم این تاریخچه‌ی خاص خود را دارد: واژه‌ی  Aufklärung  آلمانی با Lumières فرانسوی و enlightenment انگلیسی به‌لحاظ مفهومی متفاوت است، هرچند همه را به فارسی ٫روشنگری٬ ترجمه کرده‌باشند. مفهوم روشنفکری به طور خاص نیز دو منبع عمده داشت: نخست، اینتلیجنسیا در سنت روسی که از عصر باکونین‌ها و پلخانف‌ها و نارودنیک‌ها طرح شد و با مبارزات سیاسی و ایدئولوژیک در آمیخته است. دومی سنت فرانسوی است که پس از جریان دریفوس افسر آلمانی یهودی الاصلی که متهم به جاسوسی برای آلمان شده بود و این امر باعث شد نیروهای فرهنگی در فرانسه بسیج شوند و به حوزه عمومی آمده و در ماجرا دخالت کنند و در مطبوعات عنوان شد که تمام نیروهای «انتلکتوئل یا فکری» ما به صحنه آمده‌اند. از آن جا بود که اصطلاح انتلکتوئل در مطبوعات فرانسه رایج شد و صنفی تحت این عنوان بوجود آمد و اوج آن دوره ای بود که ژان-پل سارتر آن را نمایندگی می کرد. او هم فیلسوف بود، هم ادیب و هم فعال اجتماعی. جلوی کارخانه رنو اعلامیه پخش می‌کرد و در تظاهرات بازداشت می‌شد................

ادامه نوشته

ویژه‌نامه شانزدهمین سالگرد »»» خردادماه 1372

در ویژه‌نامه‌ی شانزدهمین سالگرد شریعتی، تحت عنوان «میعاد با علی»، مطالبی منتشر شده است از: حسن یوسفی اشکوری، علیرضا بختیاری، علی رجائی، محسن علینی و علی ملک‌پور، دکتر سیدمحمدمهدی جعفری، دکتر حبیب‌الله پیمان، عزیزالله خردمند. در این مجموعه خاطراتی نیز از مهندس ژیلا موحد شریعت‌پناهی چاپ شده است.


برای دانلود فایل pdf روی عکس زیر کلیک کنید

ویژه‌نامه هجدهمین سالگرد»»»خرداد 1374.

در یادواره هجدهمین سالگرد شریعتی که خرداد 1374 منتشر شده، یادداشت‌هایی از حسن یوسفی‌اشکوری، علیرضا بختیاری، مقصود فراستخواه، هاشم آقاجری، محمدجواد غلامرضاکاشی، فاطمه گوارایی، ک. پارسا، دکتر سپهری، رزمجو، محمود شریعتی و ... به چاپ رسیده است.

برای دانلود فایلpdf روی عکس زیر کیک کنید

درباره‌ی هجرت شریعتی (مرگ یا شهادت؟)

درباره‌ی هجرت شریعتی

در مورد هجرتِ شریعتی در سال پایانیِ عمرش (1356) به اروپا و مرگِ مشکوکش سؤال‌های فراوانی در جامعه وجود دارد. با ارجاع به چندین سند سعی کرده‌ایم تا حدی این ابهامات را برطرف کنیم.

 

پوران شریعت‌رضوی همسر علی شریعتی در کتاب «طرحی از یک زندگی» مقدمات سفر همسرش را اینچنین شرح می‌دهد:‌

«پرونده‌های علی در ساواک تحت عنوان علی شریعتی و یا علی شریعتی مزینانی طبقه‌بندی شده است. حتی مدارک تحصیلی علی در ایران و فرانسه احکام اداری‌اش در وزارت فرهنگ خراسان و دانشگاه فردوسی مشهد همه به نام علی شریعتی یا علی شریعتی مزینانی صادر شده است. در حالی که نام خانوادگی علی طبق شناسنامه مزینانی بود و نه شریعتی و یا شریعتی مزینانی. ضمن اینکه پاسپورت قبلی علی نیز به نام مزینانی یعنی نام خانوادگی واقعی علی صادر شده بود. قرار بر این شد که علی به من برای اخذ گذرنامه خودم رضایت‌نامه و برای بچه‌ها وکالت بدهد اما پیش از آن برای گذرنامه خودش اقدام کند تا مشخص شود که موفق به دریافت آن می‌شود یا نه. تصمیم گرفتیم که کلیه اقدامات اداری برای درخواست گذرنامه علی به عهده من باشد و او به هیچ‌وجه به اداره مذکور مراجعه نکند زیرا امکان داشت کسی او را بشناسد. در آن زمان یکی از شرایط اخذ گذرنامه برای افراد بازنشسته وجود یک ضامن معتبر بود یعنی یک کارمند شاغل می‌بایستی ضمانت فرد بازنشسته را به عهده می‌گرفت که طرف موظف به بازگشت به کشورش باشد. بنابراین من چون کارمند شاغل آموزش و پرورش بودم طبق قانون می‌توانستم ضمانت همسرم را بر عهده گیرم. ابتدا از آموزش و پرورش منطقه سیزده تهران تاییدیه گرفتم که شاغل هستم بعد با علی به کلانتری منطقه محل کارم رفتیم خوشبختانه ضمانت مرا پذیرفتند. سپس سایر مدارک لازم را تهیه کردم و به اداره گذرنامه رفتم. در آنجا به بخش حرف میم مراجعه کردم. با اکراه مدارک را از من گرفتند زیرا خود درخواست‌کننده بایست مدارکش را تسلیم می‌کرد ولی در ان ایام به طور کلی برای گرفتن مدارک زیاد سختگیری نمی‌کردند. با این همه مامور مربوطه تاکید کرد که برای گرفتن پاسپورت خود شخص بایست مراجعه کند. چهارشنبه بعد به اداره گذرنامه رفتم و شناسنامه خودم و احسان را هم همراه بردم و به مامور مربوطه گفتم چون همسرم مریض است لطفا پاسپورت او را به من بدهید. ابتدا مقاومت کرد و من با اصرار و خواهش که همسرم بیمار است و ناتوان و.... با نشان دادن شناسنامه‌ها و آوردن دلیل و برهان و غیره توانستم پاسپورت علی را بگیرم. با هم برای خرید بلیط به شرکت هواپیمایی سابنا رفتیم و برای روز 26 اردیبهشت یعنی 4 روز بعد به مقصد بلژیک بلیط گرفتیم.»

 

 

صبح 26 اردیبهشت 1356 شریعتی به همراه دو دوست آقای عبدالله رادنیا و همسرش به فرودگاه مهرآباد رفت.

شریعتی در نامه‌ای که از بروکسل برای پسرش احسان (که آن زمان مقیم آمریکا بوده است) دلایل سفرش به بروکسل را اینچنین توضیح می‌دهد: «من فعلاً به بلژیک آمده‌ام به دو دلیل؛ یکی اینکه ویزا نمی‌خواست و دیگر اینکه کمی از خط سیر عمومی پرت بود و دور از چشم». (با مخاطب‌های آشنا)

بعد از اقامتی دو روزه در بلژیک شریعتی عازم انگلستان و شهر ساتامپتون می‌شود و در خانه پسردایی همسرش ساکن می‌شود.

خبر خروج شریعتی کم‌کم در سطح شهر پخش می‌شود و واکنش‌های ساواک آغاز می‌شود. از آغاز ماه خرداد تا بیستم خرداد ساواک هنوز از خروج شریعتی مطمئن نیست. از این تاریخ به بعد خروج او برای ساواک قطعی می‌شود و همسر شریعتی ممنوع‌الخروج می‌شود. اسناد ساواک این سردرگمی را از روزهای پایانی اردیبهشت تا 18-17 خرداد به صراحت نشان می‌دهد. اسناد همچنین نشان می‌دهد که تصور ساواک این است که شریعتی با نام جعلی محمدعلی مزینانی از ایران خارج شده.

 

از تاریخ 18-17 نام‌های سارا شریعتی مزینانی، احسان شریعتی مزینانی و پوران (بی‌بی‌فاطمه) شریعت‌رضوی را ممنوع‌الخروج اعلام می‌کند. مشخص است که باز هم نمی‌داند که فرزندان شریعتی همچون پدرشان پیشوند شریعتی را در شناسنامه ندارند و اگر قرار بر ممنوع‌الخروجی است باید با نام مزینانی ممنوع‌الخروج شوند. بر همین اساس است که فرزندان شریعتی (سوسن و سارا) علی‌رغم این حکم در تاریخ 28 خرداد از ایران خارج می‌شوند. حتی معلوم است که مامورین اطلاع ندارند که احسان شریعتی یکسال پیش ایران را ترک کرده و مقیم آمریکا است.

مرگ شریعتی، 29 خرداد 56

دو فرزند شریعتی، سوسن و سارا شریعتی با نام مزینانی، علی‌رغم ممنوع‌الخروج بودن (به نام شریعتی مزینانی) در تاریخ 28 خرداد 1356 از ایران خارج می‌شوند و به پدرشان که در فرودگاه لندن منتظرشان است می‌پیوندند. پوران شریعت‌رضوی در فرودگاه تهران متوجه می‌شود که ممنوع‌الخروج است و به خانه برمی‌گردد. فرزندان همراه با پدرشان در خانه‌ای اجاره‌ای در ساتامپتون می‌روند و صبح فردای همان روز شریعتی را در آستانه در افتاده بر زمین می‌بینند.

 

(عکس: خانه‌ای که شریعتی در آن لحظات پایانی عمرش را گذرانده است.)

 

به دنبال این مرگ نابهنگام در آستانه‌ی 44سالگی و فردای رسیدن فرزندان او شایعات و شبهات زیادی را پیرامون مرگ شریعتی موجب شد. گواهینامه پزشک قانونی دال بر سکته قلبی است.

 

(عکس: گواهی فوت علی شریعتی)

 

(عکس: خبر درگذشتِ شریعتی در روزنامه‌ی کیهان)

 

مطبوعات ایران خبر مرگ شریعتی را اعلام می‌کنند و از او تحت نام متفکر مسلمان نام می‌برند و یاد او را گرامی می‌دارند در همان حال که بنا بر اسناد ساواک تلاش دارد از طریق دیپلماتیک جسد شریعتی را به تهران متقل کند. بر همین اساس پوران شریعت‌رضوی را که تا آن تاریخ ممنوع‌الخروج بوده است از ممنوعیت سفر خارج می‌کند تا تدارک بازگشت شریعتی را به ایران ببیند و طی مراسمی باشکوه به خاکسپاری شریعتی وجهی دولتی دهد.

 

پیش از رفتن پوران شریعت‌رضوی به لندن احسان شریعتی که در آن زمان در آمریکا به سر می‌برده است به انگلستان می‌آید و به عنوان فرزند ارشد مانع می‌شود. در تاریخ خرداد 56 احسان هنوز هجده ساله نشده (در شهریور هجده ساله می‌شده) از این رو دوستان مجبور به دستکاری در پاسپورت او می‌شوند.

 

 

تکاپوی دولت شاهنشاهی برای  انتقال جسد به تهران و برگزاری مراسمی «آبرومندانه» به قصد خنثی کردن التهابی که خبر مرگ زودهنگام شریعتی در محافل دانشجویی و در سطح دانشگاهها، بازار، حوزه و... ایجاد کرده بود، اپوزیسیون ایرانی در خارج از کشور را بر آن داشت که مانع از انتقال جسد به تهران شوند. انتقال جسد شریعتی به سوریه به کمک و همیاری امام موسی صدر ممکن گردید.

اسناد ساواک نشان می دهد که  برای خاکسپاری شریعتی - به رسم امانت - در زینبیه دمشق، کارشکنی‌های بسیاری از سوی سفارت ایران در سوریه صورت می‌گرفته است اما امام موسی صدر با تمهیداتی موفق می‌شود این مراسم را به سرانجام برساند. هنگامی‌که مسئول قبرستان زینبیه در دمشق مورد مؤاخذه مقامات قرار می‌گیرد که چرا مجوز دفن یک شخصیت مخالف دولت ایران را داده است از شخصیت به خاک سپرده ابراز بی‌اطلاعی می‌کند و اینکه به او گفته شده که او یک ایرانی شیعه بوده که در غربت فوت شده است.

 

 

 

(عکس‌ها: مراسم تشییع پیکر شریعتی در لندن، 30 خرداد 1356)

 

انعکاس مرگ شریعتی در ایران ابعاد گسترده‌ای پیدا کرد و بسیاری از مراکز دانشگاهی، محافل سیاسی  و فرهنگی  را در سراسر کشور ملتهب ساخت. به عنوان نمونه (بر اساس اسناد ساواک) تجمع‌هایی در مسجد ارگ تهران و دانشگاه تهران برگزار شد. چند نمونه از اسناد در ادامه می‌آید.

 

 

پی‌نوشت:

مرگِ شهادت‌گونه یا قتل مرگ‌گونه؟

- توضیح احسان شریعتی: عکسِ گواهیِ فوتِ ٫پزشکی قانونی٬ شهرِ ساتهمپتونِ انگلیس، که از سوی اینجانب فقط برای تحویل گرفتن جسد امضاء شده است، گزارشی است اداری (سطحی و سرپایی)، متناقض و غیرقابل‌استناد. در این سند سه علت ظاهری محتمل (بدون آنژیو و کالبدشکافی) برای مرگ آورده شده، که با یکدیگر همخوان نیستند.
“- Cause of death : «علتِ مرگ
/ a) Cardiac failure. نارسایی قلبی
b) Myocardial ischaemia. بیماری‌_ایسکمیک_قلب
c) coronary atheroma. تصلب شرائین
Natural Causes. علل طبیعی
Certified by Msg Emanuel Coroner for Southampton after post mortem without inquest.”
تصدیق‌شده توسط وکیل امانوئل، نماینده‌ی ژوری برای ساتهمپتون پس از مرگ بدون بازرسی (آنکت).»
تقاضای بررسی حقوقی (آنکت) از سوی وکیل ما صورت نگرفت زیرا به توصیه وکیل ما پرونده به پلیس و بخش جنایی منتقل می‌شد و جنازه را تحویل خانواده نمی‌دادند، و احتمال استرداد وی به دولت ایران وجود داشت. حال آن که خانواده قصد به امانت سپردن جنازه‌ی دکتر در زینبیه دمشق را داشت (ساواک مامورانی برای تحویل جنازه به لندن فرستاده بود).
دکتر در آستانه‌ی خروج از کشور در بیمارستان مشهد توسط دکتر فرهودی چک آپ کامل و دقیق شده و هیچگونه مشکل قلبی و قبلی نداشت. در سفر روز پیش دکتر از پاریس به لندن، در مرز بازجویی شده بود و کیفش ضبط شده بود که در ایام تشییع بازگردانده شد (در آنزمان به اتباع خارجی که به انگلیس می‌رفتند واکسن‌های ضد بیماری‌های واگیردار نیز تزریق می‌شد). همچنین، آیا دکتر در خانه فوت کرده بوده است (طبق تشخیص «پزشکی قانونی»)، در اینصورت چرا با صندلی چرخ‌دار (ویلچیر) به بیمارستان منتقل شده است؟ بیمارستان ساتهمپتون در پاسخ به استعلام مکتوب ما می‌گوید پرونده چنین شخصی در آرشیو ما موجود نیست! چرا؟ و... انبوهی از پرسش‌ها و تناقضات دیگر.

هبوط در هیچستان »»» سروش دباغ بازخوانی تطبیقیِ کویریات شریعتی و هشت‌کتاب سپهری

سروش دباغ

مدتهاست در اندیشۀ مقایسه میان کویریات علی شریعتی و اشعار و نوشته‌های عرفانی سهراب سپهری هستم.[1] شریعتی، متفکر و روشنفکر دینی معاصر، تأثیر شگرفی بر فضای اندیشگی و دینی ما گذاشته است. عموم دست‌نوشته‌های او که ناظر به دغدغه‌های وجودی و باطنی او بود، پس از وفاتش در قالب دو کتاب به نام گفتگوهای تنهایی و هبوط در کویر منتشر شد. گفتگوهای تنهایی چنانکه خود شریعتی بعدها در نامه‌ای آورده، متضمن دغدغه‌های شخصی و باطنی و کویری، فارغ از اسلامیات و اجتماعیات اوست و به نحو پررنگی دغدغه‌های وجودیِ یک روشنفکر و احیاگر دینی را نشان می‌دهد. در اینجا، او سر در گریبان فرو برده و آن‌چه را که در خلوت به آن می‌اندیشیده، آشکار کرده است. در این مجال می‌کوشم قرابت‌ها و تفاوت‌های تأمل برانگیز میان نوشته‌های وجودی و عرفانیِ هبوط در کویر[2] با اشعار و ایده‌های عرفانی سپهری را به بحث بگذارم.دراین بحث تطبیقی، علاوه بر نوشته‌هایی چون «کاریز»، «نامه‌ای به دوست»، «دوست داشتن از عشق برتر است»، «نامه‌ای خطاب به دوستان عزیزم»؛ به مقاله «معبد» نیز خواهم پرداخت که مهم‌ترین نوشتۀ هبوط در کویر است. از سوی دیگر، اشعار دفاتر گوناگون هشت کتاب نظیر « زندگی خواب ها»، «مسافر»، « حجم سبز»، « ما هیچ، ما نگاه»... و نوشته‌های اطاق آبی را که متضمن احوال باطنی و تجربه‌های شخصی سپهری است، در این مقایسه مد نظر قرار خواهم داد.

ادامه نوشته

ما و مدرنیته به روایت شریعتی »»» بیژن عبدالکریمی

ما و مدرنیته به روایت شریعتی - بیژن عبدالکریمی

 

این نوشته متن کامل پاسخ­های دکتر عبدالکریمی به پرسش­هایی است که از سوی کارشناسان برنامه تلویزیونی «مجله فرهنگی زاویه» برای مناظره‌­ای تلویزیونی در همین برنامه، به تاریخ چهارشنبه 1392/3/29، با عنوان «ما و مدرنیته به روایت شریعتی» تعیین شده بود. حجت‌­الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه، میهمان و طرف دیگر مناظره در این برنامه بودند.

 

ادامه نوشته

دیالکتیک ایمان »»» سوسن شریعتی در حاشیه کتاب کویر

دیالکتیک ایمان - سوسن شریعتی

در حاشیه کتاب کویر

 

سوسن شریعتی

 

کتاب کویر این بار بهانه ای شده است برای نظر انداختن به شریعتی. اهمیت این کتاب در این است که در تقسیم بندی زندگی شریعتی به دوره های پنج ساله، مربوط می شود به پایان یک دوره .کتابی است که  در سالهای پایانی دهه چهل  نوشته شده (قبل از شروع فعالیتهای شریعتی در حسینیه ارشاد)و از اتفاق بی اعتنا به موقعیت زمانی خود نوشته شده. پایان یک دوره و یا عنوان آغاز یک دوره جدید؛ کتابی که در زمان چاپش با نوعی بی اعتنایی روبرو شد چرا که نوعی دهن کجی نسبت به زمان خود تلقی می شد و بر عکس، امروز از پر تیزاژترین کتابهای شریعتی است . حتی کتاب سازی هایی هم که در حول و حوش این کتاب انجام می گیرد پر تیراژ هستند و از همین رو در معرض خطر عوامزدگی. پای این کتاب به اس ام اس های عاشقانه و یا تراکت های تبلیغاتی و یا مسابقات تلویزیونی و...هم باز شده است.

ادامه نوشته

حشر خاطرات مربوط به شریعتی در خبرگزاری‌ها

خرداد ماه 1392، سی‌وششمین سالگرد مرگ دکتر علی شریعتی در غیبت مراسم گسترده‌ای که تا چهار سال پیش در حسینیه ارشاد برگزار می‌شد، و در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری، در رسانه‌ها (مطبوعات و خبرگزاری‌ها و سیمای جمهوری اسلامی) انعکاس متنوعی داشت. از روزنامه‌ی «ایران» گرفته تا روزنامه‌های «شرق» و «اعتماد»؛ از خبرگزاری «فارس» گرفته تا «ایسنا»، هر کدام به دلایلی و گاه برخلاف سنت همیشگی خود به شریعتی و آرای او پرداختند: گاه از جنس نقد و نظر و گاه از جنس خاطرات و اسناد. از آن جمله بود نقل خاطرات دکتر روحانی، رئیس‌جمهور منتخب، مربوط به سال‌های دهه‌ی پنجاه؛ انعکاس مصاحبه‌ای با آیت‌الله خامنه‌ای (هفته‌نامه‌ی سروش) در خردادماه 1360؛ و میزگردی با حضور حجت‌الاسلام خسروپناه و دکتر عبدالکریمی در شبکه‌ی 4 سیما. 

نکته‌ی قابل توجه این است که بخش اعظم این خاطرات در دهه‌های 50 و 60 اظهار یا منتشر شده بوده است. پرسش این است که دلایل حشر این خاطرات و تبدیل شدن‌شان به خبر چیست؟ تعدادی از این مطالب این‌جا بازنشر می‌شوند. ویژه‌نامه‌ی روزنامه‌ی اعتماد هم از این لینک قابل دسترسی است.

ادامه نوشته

شریعتی عاشق و شریعت عاشقی »»» ملکیان و سوسن شریعتی

شریعتی عاشق و شریعت عاشقی

* گزارش سخنرانی کامل استاد ملکیان و سوسن شریعتی در بنیاد در 80مین زادروز دکترعلی شریعتی

ادامه نوشته

شریعتی: نقاد سنت، قدرت، مدرنیته »»» تقی رحمانی

شریعتی: نقاد سنت، قدرت، مدرنیته

تقی رحمانی؛ تهران، نشر صمدیه؛ 1384.

 

تقی رحمانی؛ تهران، نشر صمدیه؛ چاپ اول 1384؛ 193 صفحه رقعی.

 

از آن جایی که نویسنده نحله روشنفکران دینی را بومی‌تر از دیگر نحله‌های روشنفکری ایرانی می‌داند، شریعتی را به عنوان یکی از روشنفکران شاخص این نحله معرفی کرده که هر اندیشمند و پژوهشگر منتقد معاصر ناچار به شناخت آراء و منش وی است. از این رو شناخت و نقد و بررسی آرای وی را در مورد سنت، قدرت و مدرنیته امری ضروری دانسته است.

نویسنده معتقد است که برخی از آثار شریعتی توان آن را دارند که با گذشت قرن‌ها در ردیف منابع فرهنگی – ادبی قرار گیرند و نیز برخی از آثار اجتماعی – مذهبی او بعد از سال‌ها در ردیف بخشی از آثار کلاسیک تاریخی قرار گیرند. با این وجود بسیاری از آثار شریعتی مطالب و مسائل به روز جامعه هستند.

شریعتی و بازفهمی دین »»» محمد یاسین دژاکام

شریعتی و بازفهمی دین

محمد یاسین دژاکام؛ تهران، ناشر: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر؛ 1381.

 

محمد یاسین دژاکام؛ تهران، ناشر: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر؛ چاپ اول 1381؛ 148 صفحه رقعی.

 

نویسنده در این نوشتار دین را همچون دیگر پدیده‌های اجتماعی ناگزیر از آفت‌زدگی می‌داند و اسلام نیز  با تغییر از اسلام نبوی و تشیع علوی به اسلام اموی و تشیع صفوی حکایت از صدق این گفتار دارد.

نویسنده معتقد است که روشنفکران بسیاری برای زدودن آفات وارده بر اسلام پا به عرصه گذاشتند و شریعتی از جمله این افراد بود. اما وی احیاگری شریعتی را با معاصرینش، همچون مطهری، متفاوت می‌داند و بر این تفاوت پنج ویژگی قائل است:

1- احیاگری درونی و بیرونی؛ احیاگری درونی آرایش دین است و احیاگری بیرونی به پیرایش دین یا توانمند کردن دین نظر دارد. نویسنده شریعتی را احیاگر بیرونی می‌داند و مطهری را احیاگر درونی.

2- احیاگری شریعتی بر پایه توانمندی دینی استوار بود و احیاگری مطهری بر پایه خلوص و ناب بودن دین استوار بود.

3- شریعتی در احیاگری خود برخلاف مطهری و دیگران که به ترمیم، لکه‌گیری، و وصله‌اندازی مشغول بودند، به فکر بازسازی کل اندیشه دینی بود.

4- شریعتی تنها روشنفکر محی است که مدلی با عنوان «طرح هندسی» دارد تا به کمک آن از تکه‌تکه شدن اسلام و تشیع ممانعت به عمل آورد.

5- برخلاف مطهری که تنها به دنبال احیای اندیشه‌های دینی بود، شریعتی در پی احیای مسلمانان بود و در واقع وی هم به وجود دین و هم به ماهیت دین توجه داشت.

تحلیلی از زندگی و آثار دکتر علی شریعتی »»» دکتر غلامعباس توسلی

تحلیلی از زندگی و آثار دکتر علی شریعتی

دکتر غلامعباس توسلی؛ ناشر: بی‌نا؛ چاپ 1358.

 

دکتر غلامعباس توسلی؛ ناشر: بی‌نا؛ چاپ 1358.

 

کتاب نوشتاری است مختصر از زندگی و تحلیلی بر نظریات و آثار شریعتی به مناسبت نخستین سالگرد درگذشتِ او. به همراه ترجمه آن به زبان انگلیسی که در جزوه‌ای تحت عنوان «درباره جامعه‌شناسی اسلام» برگرفته از آثار شریعتی با همکاری نویسنده کتاب و حامد الگار به عنوان مقدمه به چاپ رسیده است.