از آنجاییکه بعضی از دوستان علاقه مند به شنیدن سخنرانی های دکتر علی شریعتی می باشند,لذا بر آن شدیم مجموعه ای کامل و جامع را در اختیار آنها قرار دهیم.امید است توانسته باشیم رضایت مخاطبین را فراهم کرده باشیم.
*** تمامی فایلها با لینک مستقیم می باشند
برای نمونه:
پدر، مادر، ما متهمیم! (حجم: ۱۳٫۹MB)
دانلود 35 شعر با فرمت pdf در یک فایل zip با حجم 4.6mb کاری پر افتخار از "چمل گویای نگفتنی های شریعتی"
«دین و ایدئولوژی» مجموعه مقالاتی است درباره‌ی نسبت دین و ایدئولوژی در نگاه شریعتی. این مجموعه در حال حاضر در انتظار مجوز وزارت ارشاد است و از همین رو در بازار موجود نیست اما فایل آن به این متن ضمیمه شده است. این مجموعه دفتر سوم از مجموعه دفاتری است که تا کنون بنیاد فرهنگی شریعتی منتشر کرده است. (دفتر اول: در حاشیه‌ی متن و دفتر دوم: خودکاوی ملی.)
برای دانلود فایل pdf روی عکس زیر کلیک کنید
در این مجموعه مقالات «دین و ایدئولوژی» و «شریعتی متأله» به قلم علی قاسمی، «پل ریکور و پدیدارشناسی تکوینی ایدئولوژی» و «شریعتی و نام خدا» به قلم حسین مصباحیان، «پاسخ‌های دموکراتیک به پارادایم لیبرال-دموکراسی» به قلم مجتبی مهدوی، «بازاندیشی به اصلاح دینی» گفت‌وگو با سارا شریعتی، «اخلاق پروتستانی و روح لیبرالیسم» به قلم ریچارد ورنون (Richard Vernon) و ترجمه‌ی مجتبی مهدوی، «احیاگری، دین، سکولاریسم - گوهر دین: قدسی یا عرفی؟» به قلم محمود درگاهی، «کدام راه به سوی مکه؟» به قلم کلیفورد گیرتز و ترجمه‌ی سیمین فصیحی، «درنگی در ذهنیت باواسطه» به قلم معصومه علی‌اکبری آمده است.
*توضیح: چون این مجموعه در سال 1385 آماده‌ی چاپ شد و 6 سال است که در نوبت مجوزگیری است، نشانیِ ایمیلی که در صفحه‌ی اول آمده دیگر معتبر نیست.
دین اندیشان متجدد: روشنفکران دینی از شریعتی تا ملکیان. محمد منصور هاشمی. انتشارات کویر. 1385
این کتاب پژوهشی است در باره جریان روشنفکری دینی و چند چهره برجسته آن. در این پژوهش، در چهار فصل جداگانه که به تناسب آثار و آراء اندیشمند مورد بحث تنظیم یافته، به ترتیب گزارش و بررسی و ارزیابی اندیشه‌های علی شریعتی، عبدالکریم سروش، محمد مجتهدشبستری و مصطفی ملکیان در مقام شخصیت‌های شاخص سیر تاریخی روشنفکری دینی آمده است و در خاتمه بر اساس بررسی‌های مذکور، تحلیلی درباره این جریان به دست داده شده است. کتاب همچنین ضمیمه‌ای درباره نسبت اندیشه‌های علی شریعتی و احمد فردید و سه پیوست در بررسی و نقد برخی آراء و متفکران پیشگفته دارد.
محمد منصور هاشمی نویسنده، این کتاب را حاصل بازنگری در یک دلبستگی قدیمی به پروژه روشنفکری دینی می‌داند؛ پروژه‌ای که بنا بود از شدت مواجهه پراضطراب «عالم سنتی» و« فرهنگ مدرن» بکاهد و آن را دوستانه‌تر کند و شریعتی و سروش از سخنگویانش بوده‌اند.
مولف در شرح رویکرد کنونی‌اش به کتاب می‌نویسد: «اکنون دیگر اضطراب و بیقراری نوجوانی جایش را به آرامش داده است و می‌دانم حقیقت بزرگتر از آن است که در جیب کوچک من جا بگیرد.... این کتاب حاصل بازنگریستن در آن دلبستگی است از این منظر. در آن نه به دنبال رد و قبول اشخاصی که دوستشان داشته‌ام بوده‌ام و نه در پی آنکه دشمنان سنتی و سرسخت روشنفکران دینی را که چه بسا هرگز با اصل مساله آنها درگیر نشده و آن را درک نکرده‌اند تایید کنم و نه می‌خواسته‌ام برای آنها که در روشنفکری دینی نسخه همه دردهایشان را می‌جویند نسخه جدیدی بنویسم. صرفاً بازنگری کرده‌ام در پروژه‌ای فکری و کوشیده‌ام از منظر خود صحت و سقم گزاره‌هایی را بسنجم و نسبت آنها را با یکدیگر بازنمایم.»
نویسنده کتاب، حجه‌الاسلام خیرالله مردانی، در مقدمه هدف خود را از بررسی آثار شریعتی ذکر و پاسخ‌گویی به «حدود 100 انحراف مهم دکتر شریعتی» است و همچنین ابراز امیدواری کرده است که «در مجلدات بعد بتوانیم بیانگر پریشان‌فکری بیشتر ایشان و خیانتهای او به اسلام و روحانیت پاسدار دین بوده باشیم.» نویسنده کتاب در همین مقدمه متذکر می‌شود که بنای نقد آثار شریعتی را نداشته و «مدت 29 سال هم مطلبی در نقد آثار ایشان انتشار نداده» بوده است ولی «نظر به انحرافات بسیار زیادی که در محتوای کتابهای نامبرده وجود داشته» و «این مسئله سبب سردرگمی و انحراف قشر جوان به خصوص افراد دانش‌پژوه می‌گردید» به دنبال تقاضای جوانان دست به این بررسی و نقد زده است. نویسنده معتقد است که «مطالعه کتابهای پدر، مادر، ما متهمیم - با مخاطبهای آشنا - گفتگوهای تنهایی دکتر شریعتی، تامین‌کننده اهداف استعماری است.»
او از جمله اهداف استعمار را بی حجابی زنان می‌داند که شریعتی توانسته است در کتاب اسلام‌شناسی خود آن را محقق کند زیرا در آنجا «چادر نفی شده است.»
مردانی معتقد است که شریعتی «در کتاب سلمان پاک هدف استعمار را در جهت ایجاد تفرقه میان مسلمین میسر می‌سازد. و در معرفی اسلام به عنوان یک ایده‌آلیسم مبتنی بر ماتریالیسم به مبارزه مطلق با روحانیت می‌پردازد.
ویژه‌نامه سمینار دکتر شریعتی و تجدید حیات تفکر اسلامی. منتشرشده در خردادماه 1369.
برای دانلود فایل pdf بر روی عکس زیر کلیک کنید
گفت‌وگوی روزنامهٔ اعتماد با احسان شریعتی به مناسبت سالمرگ جلال آل‌احمد در مورد تفاوت‌ها و نسبت‌های برداشتِ آل‌احمد و شریعتی از مفهومِ غرب‌زدگی.
بحث را با تعریف روشنفکری آغاز می کنیم، پرسشی که اگرچه بسیار تکراری می نماید، اما به نظر می رسد در هر بار بحث از روشنفکری باید از نو مطرح شود و دست کم در هر بحثی که به این موضوع و ارزیابی کارنامه کسی که روشنفکر خوانده می شود، باید توافقی ضمنی پیرامون آن صورت بگیرد.
اصطلاح روشنفکری در فارسی تاریخچه‌ای دارد. ابتدا واژه فرانسوی éclairé به ٫منورالفکر٬ ترجمه شد و سپس به صورت روشنفکر و روشنگر در آمد. چنان‌که روشنگر در زبان‌های اروپایی هم این تاریخچه‌ی خاص خود را دارد: واژه‌ی Aufklärung آلمانی با Lumières فرانسوی و enlightenment انگلیسی به‌لحاظ مفهومی متفاوت است، هرچند همه را به فارسی ٫روشنگری٬ ترجمه کرده‌باشند. مفهوم روشنفکری به طور خاص نیز دو منبع عمده داشت: نخست، اینتلیجنسیا در سنت روسی که از عصر باکونین‌ها و پلخانف‌ها و نارودنیک‌ها طرح شد و با مبارزات سیاسی و ایدئولوژیک در آمیخته است. دومی سنت فرانسوی است که پس از جریان دریفوس افسر آلمانی یهودی الاصلی که متهم به جاسوسی برای آلمان شده بود و این امر باعث شد نیروهای فرهنگی در فرانسه بسیج شوند و به حوزه عمومی آمده و در ماجرا دخالت کنند و در مطبوعات عنوان شد که تمام نیروهای «انتلکتوئل یا فکری» ما به صحنه آمده‌اند. از آن جا بود که اصطلاح انتلکتوئل در مطبوعات فرانسه رایج شد و صنفی تحت این عنوان بوجود آمد و اوج آن دوره ای بود که ژان-پل سارتر آن را نمایندگی می کرد. او هم فیلسوف بود، هم ادیب و هم فعال اجتماعی. جلوی کارخانه رنو اعلامیه پخش می‌کرد و در تظاهرات بازداشت می‌شد................
شریعتی و سیاست‌زدگی نقدی است بر نسبت سیاست در اندیشه شریعتی با تفکر. نویسنده معتقد است که سیاست در اندیشه شریعتی از چنان اهمیت و ارزشی برخوردار است که همه چیز به خصوص تفکر تابع آن قرار می‌گیرد.
نویسنده نقد خود را با مقدمه‌ای در باب چگونگی نقد و بررسی هر شخصیت و آثار و اندیشه‌هایش آغاز می‌کند سپس در ذیل پنج عنوان به نقد خود در مورد سیاست‌زدگی پرداخته و با ذکر نمونه‌هایی از سخنان شریعتی، اهمیت سیاست نزد او را شرح می‌دهد. در آخرین عنوان با نام «شریعتی و سیاست‌زدگی» تأکید می‌کند که بسیاری از علائم و نشانه‌های مذکور درباره سیاست‌زدگی در مورد شریعتی صادق نیست و معتقد است جامعه و جریان‌های روشنفکری ما به کمک شریعتی گام‌های اساسی برای عبور از خط سیاست‌زدگی برداشته است. اگرچه شریعتی به طور کامل نمی‌تواند ما را از خط سیاست‌زدگی عبور دهد.
اثر عبدالکریم سروش. نشرصراط. 1387 ش. چاپ چهارم. 296 صفحه رقعی. چاپ اول: 1384.
کتاب مجموعه‌ای از سخنرانی‌های دکتر سروش از سال‌های 73 تا 84 است. این مجموعه شامل 9 سخنرانی است که مطول‌ترین آن با نام «شریعتی و پروتستانتیسم» به مقوله دنیوی کردن دین پرداخته و آن را از اهداف مهم روشنفکری دینی به حساب می‌آورد. سپس جهت نقد و بررسی افکار و اندیشه شریعتی، مختصری از ماهیت و پیامدهای نهضت پروتستانی در جهان مسیحیت را شرح می‌دهد و در کنار آن نسبت میان دین و دنیا را از منظر روشنفکری دینی شریعتی و بازرگان ارائه داده و با تأکید بر اینکه دین یا باید دنیوی باشد یا اخروی تا به سرانجام رسد، تصریح می‌کند که گوهر دین تجربه دینی است و دیندار شدن به منظور پرواز روح، معنادار شدن زندگی و آزادگی درونی است که در دین دنیوی میسر نمی‌گردد. بنابراین دنیا را عقلا به نام دین و برای امکان دین ورزیدن می‌بایست اداره کنند.
در سخنرانی «شریعتی و غرب» به رویکردهای مختلف به غرب و نتایج و آثار حاصل از آن پرداخته می‌شود و با اشاره به اصطلاحاتی همچون «غرب‌زدگی» یا «بحران در تمدن غرب» مشخصه‌های واضعان آن را بر می‌شمرد؛ مشخصه‌هایی همچون شخصیت‌پنداری، ماهیت‌اندیشی، جبرباوری، کلی‌نگری و ...
دکتر سروش در این مقاله، شریعتی را مخالف با دموکراسی و لیبرالیسم غربی می‌داند و از گرایش وی به سوسیالیسم و نیز شباهتش در غرب‌شناسی به جلال آل‌احمد می‌گوید.
به طور کلی دکتر سروش معتقد است که نگاه شریعتی به غرب با تفکیک میان آثار تمدنی و فرهنگ مغرب زمین، بازگشت به سنن و فرهنگ خویش است. در حالیکه با غفلت از«سیالیت هویت» بازگشت به خویشتن شریعتی ناکارآمد خواهد بود. وی با شرح و بیان سیالیت هویت تعبیر دیگری از بازگشت به خویشتن را ارائه می‌دهد.
گفتارهای دیگر به «شریعتی و فلسفه»، «شریعتی و فلسفه تاریخ»، «شریعتی حافظ زمانه» اختصاص یافته است.
مروری تحلیلی بر سه جلد اسناد ساواک درباره دکتر شریعتی
اثر رضا علیجانی. تهران. نشر کویر. چاپ اول 1382. 336 صفحه رقعی.
کتاب شریعتی و ساواک تحلیلی است بر سه جلد اسناد ساواک که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است. این کتاب می‌کوشد با نزدیک شدن به شخصیت و منش فردی شریعتی (آنچنان که خود معتقد بود) از طریق آنچه در زندان و سلول انفرادی بر شریعتی گذشته به شناخت کاراکتر و منش و شخصیت وی آشنا شده و از طریق اسناد به برخی نظریات سیاسی و استراتژیک و راهبردی وی دست یابد.
کتاب شامل چهار بخش است: بخش اول به چگونگی بررسی اسناد می‌پردازد. بخش دوم: تحلیلی کلی است بر سه جلد اسناد چاپ شده توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی. بخش سوم: ارزیابی پنج الگوی تحلیلی به منظور دستیابی به کارایی و کارامدی تحلیلی آنها جهت توضیح و تبیین مجموعه اسناد. بخش چهارم: خلاصه‌ای از پرسش و پاسخ‌های حضوری است که در کلاس‌هایی با نام شریعتی‌شناسی در دفتر پژوهش‌های دکتر علی شریعتی برگزار می‌گردید .
شریعتی‌شناسی، جلد یکم: زمانه، زندگی و آرمانها - اثر رضا علیجانی، نشر قلم.
شریعتی‌شناسی، جلد یکم: زمانه، زندگی و آرمانها
اثر رضا علیجانی؛ تهران، نشر قلم؛ چاپ دوم 1387؛ جلد اول؛ 279 صفحه رقعی.
این کتاب نوشتاری است از سلسله درسهای که توسط نویسنده تحت عنوان «شریعتی‌شناسی» در دفتر پژوهش‌های فرهنگی دکتر شریعتی برگزار می‌گردید. نویسنده معتقد است از آنجایی که شریعتی در عرصه اندیشه، خاصه اندیشه نوگرایی دینی از مؤثرترین متفکران معاصر است، تحلیل سیر اندیشه معاصر ایران بدون توجه به آراء و افکار وی میسر نخواهد بود. به علاوه شریعتی از مهمترین نظریه‌پردازان چپ و رادیکال مذهبی و معنوی و نیز از میراث‌گذاران سوسیال دموکراسی مذهبی و معنوی در ایران محسوب می‌شود در نتیجه شناخت اندیشه چپ و سوسیال دموکراسی مذهبی و معنوی که همواره یکی از جریانات اثرگذار در جامعه ایرانی بوده است نیز بدون شناخت افکار شریعتی امکان‌پذیر نخواهد بود.
در این پژوهش نویسنده می‌کوشد که هرچه بیشتر از نسبت فکری و عاطفی خود با سوژه تحقیق فاصله گرفته و در او متوقف نماند.
این نوشتار به شریعتی از جنبه‌های فکری، اجتماعی، عاطفی و به ویژه به منش، روحیات و خلقیات می‌پردازد که شامل چهار فصل است با عناوین:
1- جامعه‌شناسی معرفت (دوران شریعتی) در محور اول با بیان مقدمه‌ای تئوریک؛ ویژگی‌های فکری، سیاسی، اقتصادی و نیز منشی و خصلتی شریعتی بررسی می‌کند.
2- روانشناسی معرفت (زندگی شریعتی) در محور دوم به زندگی شریعتی و روانشناسی معرفتی وی می‌پردازد یعنی تصویری بسته از ویژگی‌های او ارائه می‌کند.
3- دیالکتیک جادویی واقعیت و آرمان (آرمان شریعتی). در این فصل به آرمان شریعتی پرداخته شده و این که ضرورت بحث در مورد آرمان چالش با آرمان، مبانی دیالکتیک آرمان و در نهایت عرفان، برابری، آزادی مورد نقد و بررسی قرار گرفته.
4- مدل، برنامه و روش، جهت عرفان، برابری، آزادی (مدل سوسیال - دموکراسی شریعتی) در این فصل نویسنده بررسی می‌کند که شریعتی مدل و طرح خاصی برای آرمان سه‌گانه خود دارد یا نه.
اثر دکتر حسن توانائیان‌فرد؛ تهران، انتشارات چاپخش؛ جلد اول؛ چاپ اول 1377؛ 438 صفحه رقعی.
نویسنده می‌کوشد اقتصاد را با رویکردی جامعه‌شناسانه از نگاه شریعتی مورد توجه قرار دهد.
این نوشتار شامل دو فصل است: فصل اول خلاصه متن که خود شامل چهار بخش است، بخش اول کلیاتی در مورد تعریف علم اقتصاد، رابطه اقتصاد و ایدئولوژی، جامعه‌شناسی اقتصادی، از کجا آغاز کنیم اقتصادی است.
بخش دوم می‌پردازد به تحولات اقتصاد از فئودالیسم تا سرمایه‌داری، تأثیرات ظهور بورژوازی، اخلاق طبقاتی، استفاده سرمایه‌داری از علم، الیناسیون، خصوصیات اقتصادی قرون معاصر و ...
بخش سوم به مارکسیسم و اقتصاد پرداخته و به مواردی همچون تعین تاریخی، فلسفه جبر تاریخ، زیربنای اقتصادی تاریخی، جبر اقتصادی و... اشاره دارد.
بخش چهارم، می‌کوشد اقتصاد را در اسلام از نگاه شریعتی بازتعریف کند. و با عناوینی همچون اقتصاد اسلام جمعی است، مروری بر سیستم اقتصادی اسلامی، هدف اقتصادی رسالت انبیاء، فلسفه تاریخ، اخلاق و اقتصاد، فقه اسلامی، و ... به آن خاتمه می‌دهد.
فصل دوم کتاب به شرح مفصل‌تری از بخش اول با همان عناوین پرداخته و بطور مبسوط‌تری همان موضوعات را تحلیل می‌کند.
شماره سی‌ام بیلگه آداملار (آگوست 2012) ویژه‌نامه‌ای است در 268 صفحه که با بهره گرفتن از آثار نویسندگان ترکیه‌ای، اروپایی و ایرانی، شریعتی و اندیشه‌هایش را از همه‌ی زوایا مورد بررسی قرار داده است.
|
بیلگه آداملار (= حکیمان) نشریه‌ای فکری-فرهنگی است که هرسه ماه یکبار در ترکیه منتشر می‌شود. به گزارش وبسایت ایران بالکان (ایربا) شماره سی‌ام این نشریه در دهمین سال انتشار آن (آگوست 2012) ویژه‌نامه‌ای است در 268 صفحه که به بررسی حیات فکری دکتر علی شریعتی اختصاص یافته است. این شماره از نشریه با بهره گرفتن از آثار نویسندگان ترکیه‌ای، اروپایی و ایرانی، شریعتی و اندیشه‌هایش را از همه زوایا مورد کنکاش و مداقه قرار داده است. با این که شریعتی از همان سال‌های شروع انقلاب، در میان مردم و روشنفکران ترک تأثیرگذار بوده و تقریباً تمام آثارش به ترکی استانبولی ترجمه و منتشر شده است، اما ویژه‌نامه «بیلگه آداملار» در نوع خود کم‌نظیر ارزیابی می‌شود. مجموعه‌ای از پژوهش‌های مرتبط با شخصیت فکری شریعتی در این شماره از نشریه کنار هم قرار داده شده است، به نحوی که به نظر می‌رسد شریعتی‌پژوهان ترک و حتی ایرانی در مطالعات خود گریزی از مراجعه به این شماره از نشریه را نداشته باشند. ترک‌ها به رغم برخوردهای احساسی با شریعتی در سال‌های گذشته، اینک به خوانش انتقادی افکار و ایده‌های وی رو آورده‌اند. آنها در عین احترام زایدالوصفی که برای شریعتی قائلند و همواره از او به بزرگی یاد می‌کنند، با برپایی مجالس بزرگداشت، سمینارها و همایش‌های گوناگون در پی رمزگشایی از اندیشه‌های والای او که مبتنی بر عرفان و آزادی و برابری بود می‌پردازند. روی جلد ویژه‌نامه «بیلگه آداملار» مزین به تصاویری از علی شریعتی، پوران شریعت‌رضوی (همسر وی) و حسین نازلی آیدین، مدیر انتشارات فجر در آنکارا است؛ ناشری که مسئولیت انتشار مجموعه آثار شریعتی به ترکی استانبولی را دارد. عدنان اینانچ صاحب‌امتیاز و سردبیر نشریه در سرمقاله خود، بازخوانی انتقادی اندیشه‌های شریعتی را از الزامات جامعه مسلمان امروز ترکیه می‌داند و پرداختن به شریعتی را نوعی وفاداری به انسانیت عنوان کرده است. او نوشته است: «وفا، صرفاً نام محله‌ای در استانبول نیست، این واژه در وفاداری به آنان که جانشان را در راه عقیده خود فدا کردند نیز عینیت می‌یابد...»
فهرست نویسندگان و نام مقاله آنها به شرح زیر است: آتاسوی مفتی اوغلو/ شریعتی؛ چریک عرصه فرهنگ عایشه گل سلی/ شریعتی؛ روشنایی وام‌گرفته‌شده از پنجره همسایه سوسن شریعتی/ در میانه نارسیسیزم و الیناسیون (نگاهی به تز بازگشت به خویش) گفتگویی صمیمانه با پوران شریعت‌رضوی، همسر دکتر شریعتی امید آکتاش/ علی شریعتی و مارکسیسم ناتان کومبز/ شریعتی در برزخ اندیشه‌های اسلامی و مارکسیستی بلنت شاهین اردگر/ قبل و بعد انقلاب و شریعتی گفتگو با هاشم آقاجری درباره شریعتی دلاور دمیرداغ/ تراژدی مدنیت؛ فانون و شریعتی چارلز تریپ/ سید قطب و علی شریعتی؛ اقتدار سوبژکتیویته عدنان اینانچ/ پیشقراولانی که قرآن سرمشق آنها بود؛ ادای دینی به شریعتی کرشاد آتالار/ کارکرد شریعتی در جهان مدرن ارطغرل جسور/ شریعتی، جامعه‌شناسی مسلمان در برابر ارتجاع و غربگرایی داوید زیدان/ شریعتی، بنیادگرایی مسلمان، ایدئولوگی مارکسیست و عارفی صوفی‌مسلک مصطفی تکین/ تحلیلی بر جامعه‌شناسی اسلامی محسوم آی تپه/ شریعتی مرد عمل پرن بیرسایگیلی/ شریعتی و لنین؛ چه باید کرد؟ فرهاد چیفتچی/ علی شریعتی و دگراندیشان ارواند آبراهامیان/ چپ اسلامی از رادیکالیسم تا لیبرالیسم محمد قریب جسور/ دو تصور و یک حساسیت؛ اشارات فی‌الطریق و مذهب علیه مذهب عاصف بهادر/ راسیونالیسم و ایمان در تولستوی و شریعتی سمرا ترکمن یلماز/ علی شریعتی بمثابه سیره‌نویس یوسف یاووز یلماز/ در انحرافاتی که شریعتی با کنفرانس "استحمار" بدان‌ها توجه داد عبدالکریم سروش/ فربه‌تر از ایدئولوژی یلدیز رمضان اوغلو/ زبان شریعتی مملو از نشانه‌ها حسن پستاجی/ احیای دوباره محرکه‌های اسلام مدیون جامعه‌شناسی شریعتی است بلنت سونمز/ تجدید بنای اندیشه اسلامی؛ محمد اقبال و علی شریعتی اسماعیل سبحان داغ/ علی شریعتی و معادله من – عمل روفی تریاقی/ جهان اسلامی یا اسلام جهانی؟ فاطمه گل بهار ماگات/ زن از نگاه شریعتی محمدمهدی جعفری/ فعالیت اصلاحی از سید جمال‌الدین تا دکتر شریعتی حسین حاتمی/ مرحوم علی شریعتی حسنی یاغمور/ قرائت درست شریعتی بنیامین دوغرو ار/ تصور شریعتی از عشق گفتگویی با حسین نازلی آیدین مدیر انتشارات فجر درباره ترجمه آثار شریعتی به ترکی وحدالدین اینجه/ مرد وجدان مشتهر کاراکایا/ پیام مجنونی درمانده به دکتر شریعتی عمر نویان/ گفتگویی با علی شریعتی درباره استادان و مطالعاتش اوغور جومااوغلو/ نامه‌ای به علی شریعتی اسرا اوزلوک/ گاهشمار زندگی شریعتی
|
اثر عبدالرحیم قنوات، مشهد، نشر صالح؛ چاپ اول 1377.
|
عبدالرحیم قنوات؛ مشهد، نشر صالح؛ چاپ اول 1377؛ 156 صفحه رقعی. نویسنده در این کتاب به بحث و بررسی در خصوص آن دسته از آثار دکتر شریعتی پرداخته که به حوزه تاریخ اسلام تعلق دارد.
در سه بخش اول کتاب موضوعات شامل دلایل رویکرد و توجه خاص دکتر شریعتی به تاریخ اسلام و نیز ارائه فهرست توصیفی از آثار او در زمینه بررسی آماری است. بخش چهارم بررسی «نقدی بر اسلام‌شناسی – درسهای مشهد» در کتاب نزاع «سنت و تجدد» تألیف رسول جعفریان است. در این راستا نویسنده که به جستجوی گسترده در آثار دکتر شریعتی و نیز مآخذ تاریخ اسلام پرداخته است. خواننده را علاوه بر ضعف نقد وارده بر اسلام‌شناسی مشهد با میزان اطلاعات شریعتی در تاریخ اسلام و نیز به متد پژوهشی وی در این زمینه آگاه می‌سازد. |
اثر محمدعلی زکریایی با مقدمه‌ی حسین کچوئیان؛ تهران، انتشارات الهام؛ چاپ اول 1374.
|
اندیشه موضوعی دکتر علی شریعتی - دفتر چهارم در دو جلد محمدعلی زکریایی، مقدمه: حسین کچوئیان؛ تهران، انتشارات الهام؛ چاپ اول 1374؛ دو جلد؛ 520 صفحه جلد یک ،400 صفحه جلد دو، رقعی.
نگارنده هدفش را در این نوشتار پیراستن و آماده کردن فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی دکتر شریعتی اعلام کرده است. بدین منظور پژوهش صورت گرفته در طرحی موقت به صورت دائرةالمعارفی در دو قسمت طبقه‌بندی شده: قسمت اول شامل موضوعات کلی‌تر و مفاهیم فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی و قسمت دوم آن شامل فلسفه سیاسی اسلام و تشیع است که در یک دفتر با عنوان فلسفه و جامعه‌شناسی سیاسی دکتر شریعتی طبقه‌بندی شده‌اند. نویسنده طبقه‌بندی به‌کار برده شده دراین پژوهش را دارای چندین ویژگی می‌داند که مهمترین آنها عبارتند از: 1. کلیه 35 جلد مجموعه آثار دکتر شریعتی بازخوانی و مفاهیم اصلی و موضوعات آن طبقه‌بندی شده است. 2. از آن جایی که این پژوهش به صورت یک دائرةالمعارف اندیشه موضوعی است، پژوهشگران و متفکران و اساتید علوم انسانی می‌توانند با مراجعه به آن حتی‌الامکان از مراجعه به مجموع آثار بی‌نیاز باشند. 3. مطالب به شکل اسنادی گردآوری شده‌اند. 4. در این طبقه‌بندی مطالب مطرح‌شده از سوی هیچ پژوهشگری مورد داوری علمی و ارزش‌گذاری قرار نگرفته است. بلکه تنها طبقه‌بندی علمی بر آن مترتب شده است. دکتر کچوئیان نویسنده مقدمه اصلی کتاب به تحلیلی کلی در نسبت فلسفه سیاسی و جامعه‌شناسی سیاسی با اندیشه سیاسی شریعتی می‌پردازد. در اینجا به نمونه‌ای از آنها اشاره می‌کنیم. در ابتدا شرحی دارد بر اینکه به رغم نظرگاه شریعتی در باب فلسفه و انتخاب ایدئولوژی بر فلسفه و از سوی دیگر مشکل معرفت‌شناختی میان فلسفه و ایدئولوژی که به دو قلمروی متفاوت تعلق دارد، «می‌توان اندیشه سیاسی دکتر شریعتی را آنجا که فلسفه سیاسی را تنها به نظریه سیاسی محدود می‌کنیم به فلسفه سیاسی نزدیک بدانیم و آنجای که فلسفه سیاسی را در درون یک نظام فلسفی جامع تعریف می‌کنیم دور از فلسفه سیاسی بدانیم.» اما در باب جامعه‌شناسی سیاسی بدون تردید نویسنده اندیشه سیاسی شریعتی را از سنخ جامعه‌شناسی سیاسی نمی‌داند و اشکال محتوای بر آن وارد می‌سازد. اما از سوی دیگر معترف است که صحت و سقم نظریات جامعه‌شناسانه شریعتی را نمی‌توان مشمول اشکالات محتوایی دانست. زیرا صحت یک نظریه را مشروط به قرارگرفتن آن در یک حوزه علمی نمی‌داند. وی جامعه‌شناسی سیاسی و فلسفه سیاسی در اندیشه شریعتی را چنان در هم ادغام‌شده می‌داند که اغلب تفکیک آنها از هم مشکل است و آن را ناشی از وحدت و انسجام شدید در کلیت کار شریعتی می‌داند. |
بازخوانی و تفسیر هبوط در کویر دکتر شریعتی - اثر فرامز معتمد دزفولی؛ تهران، انتشارات قلم؛ چاپ اول 1385.
|
بازخوانی و تفسیر هبوط در کویر دکتر شریعتی فرامز معتمد دزفولی؛ تهران، انتشارات قلم؛ چاپ اول 1385، 219 صفحه رقعی. نویسنده می‌کوشد کتاب هبوط شریعتی را بازخوانی کرده و تفسیر هرمنوتیکی از آن ارائه دهد. وی قصه خلقت را قصه دینی می‌داند که شریعتی از آن روایتی وجودی و اگزیستانسیالیستی ارائه داده است. در واقع هبوط را به نوعی «عناصر نیاندیشیده، مانده اندیشه‌ها» تعبیر می‌کند. در اینجا به نوعی شریعتی در مقابل شریعتی قرار می‌گیرد. این نوشتار می‌کوشد شریعتی درحاشیه‌مانده را که در هبوط مجال ظهور یافته، آشکار سازد. وضعیت شریعتی در جهان پست مدرن به کمک یافتن عناصر نیاندیشیده مانده در هبوط چنین تفسیر شده است: «... همچون پیش و عرصه قبل در جهد و تلاش است تا پاره‌های هویتی خود را به دوش کشد و یک جامه کند و به یک قامت در آرد - دین ایدئولوژی؟!- و باز ایرانی مسلمان بماند! اما این سعی و آرزو اینجا به شکست و ناتوانی تراژیکی مبدل می‌گردد که از دل آن سیما و هویت "بی‌خانمان"و "آواره" انسان امروز در چهره‌اش هویدا می‌شود.»
با این هدف کتاب از شش فصل تشکیل شده و هر فصل از چندین بخش. عناوین فصل‌ها عبارتند از: - دغدغه‌های کلامی و دلهره‌های وجودی - انسان؛ بودن یا شدن - قصه دینی و زبان دینی - زندگی؛ دیالکتیک معنی و یا بی‌معنایی - توسعه مفهومی نام «خداوند» - تجربه کشف «خود»؛ همچون یک تجربه دینی |
نقد و بررسی افکار و آثار دکتر شریعتی به همراه کتابشناسی جامع کاربردی - گرآوردنده: مهدی ملاطائفه، 1385.
|
نقد و بررسی افکار و آثار دکتر شریعتی به همراه کتابشناسی جامع کاربردی دکتر عبدالکریم سروش، دکتر سعید حجاریان، دکتر محمود فتوحی - گرآوردنده: مهدی ملاطائفه؛ تهران، نشر ناژ؛ چاپ اول 1385؛ 345 صفحه رقعی.
کتاب با فصلی تحت عنوان درآمد آغاز شده که در اصل برگرفته شده از متن پیام دکتر حجاریان به سمینار «شریعتی و اندیشه‌ی اصلاح‌طلبی» بوده است. وی در این پیام شریعتی را معمار ترکیبی از جهان‌سوم‌گرایی، ایده‌های مترقی، سوسیالیسم نوع اروپایی و اسلام می‌داند که محرک جنبش‌های ضدسیستمی است. بدین منظور کار اصلی او را ایدئولوژی کردن دین می‌داند. وی معتقد است از آنجایی که دغدغه نسل کنونی توسعه و دموکراسی است پس زمانه شریعتی به پایان رسیده و می‌بایست اندیشه او را از صافی عبور داد تا بهداشتی شود. فصل دوم با نام گشایش در واقع مقدمه‌ای است از گردآوردنده؛ مجملی از زندگی‌نامه شریعتی از آغاز تا شهادت. فصل سوم و چهارم به نقد و نظرهای دو شخصیت در باب اندیشه شریعتی توجه دارد. دکتر عبدالکریم سروش در مقاله‌ای با عنوان «شریعتی حافظ زمانه» می‌پردازد به سرّ ماندگاری حضور دکتر شریعتی. وی این سرّ را در شباهت حافظ با شریعتی در خصوصیاتی مثل نقد دین؛ روشنفکری و... می‌داند. مقاله‌ی بعدی با نام «شریعتی، سبک، فردیت و تاریخ» (نوشته‌ی محمود فتوحی) شریعتی را از جمله سخنوران و نویسندگانی می‌داند که صاحب سبک هستند. وی معتقد است که سبکْ حکایت از فردیت و استقلال اندیشه دارد. سه سبک نهفته در قلم شریعتی عبارت است از اجتماعیات، کویریات و اسلامیات. این سبک‌ها بطور پراکنده در هر سه نوع نوشتار مشاهده می‌شود در این راستا به ویژگی‌های زبانی وی و ویژگی‌های شاعرانه نیز توجه شده است. در نهایت به تغییر هویت سبک و اسلوب نوشتار شریعتی در مقاطع مختلف زمانی اشاره دارد. بخش دوم کتاب شامل فهرستی کاربردی است از کتابشناسی درباره‌ی دکتر شریعتی که به سه فصل تقسیم می‌شود: 1- کلیه کتابهای پیرامون شریعتی 2- کتابهای ترجمه‌شده از دکتر 3- فهرستی از مقالات منتشرشده در مطبوعات پیرامون شریعتی و آثارش. |
روایتی دیگر از اندیشه دکتر شریعتی - قصیده‌سرا: 1381.
|
روایتی دیگر از اندیشه دکتر شریعتی دفترهای بنیاد ؛ تهران، نشر قصیده‌سرا؛ چاپ اول 1381؛ 327 صفحه رقعی.
سومین جلد از دفترهای بنیاد شامل مجموعه مقالاتی است که به مناسبت شصت‌وهشتمین سالروز تولد دکتر شریعتی (البته با تأخیر) به چاپ رسیده است. هر کدام از مقالات با نگاهی متفاوت به شریعتی و اندیشه او پرداخته است یا طرحی کلی از ابعاد فکری، روحی و منشی او ارائه می‌دهد و یا به وجه و یا تنها بعدی از ابعاد اندیشه او با رویکردهای جدید اشاره دارد که خود از ویژگی‌های مقالات محسوب می‌شود. اسامی نویسندگان به همراه عناوین مقالات به ترتیب عبارتند از: علی رهنما/ شریعتی، خروس بی‌محل فرید مرجایی/ دموکراسی و گفتمان نئوشریعتیست علی قاسمی/ شریعتی معلم – فصلی از حیات اجتماعی و فکری شریعتی سوسن شریعتی/ سیمای یک زندانی؛ نگاهی به کتاب شریعتی به روایت اسناد ساواک رضا امینی/ الگوهای تفکر اجتماعی شریعتی مجتبی مهدوی/ رادیکالیسم از دو دیدگاه: گفتمان کلاسیک و نورادیکالیسم شریعتی یان ریشارد؛ ترجمه سارا شریعتی/ شریعتی و ماسینیون علی نیک‌آئین/ بررسی چند اثر دانشگاهی در مورد شریعتی نقی یوسفی/ مذهب و انقلاب در دنیای مدرن؛ اسلام علی شریعتی و انقلاب ایرانی یرواند آبراهیمیان/ زندگی و ایدئولوژی شریعتی علی رهنما/ آرمانگرای اسلامی – بیوگرافی سیاسی علی شریعتی علی نیک‌آئین/ چند ملاحظه کلی به جای نقد و بررسی |
دفترهای بنیاد (اول) - چاپ اول: 1379
|
دفترهای بنیاد؛ تهران، نشر شهر آفتاب؛ چاپ اول 1379؛ 208 صفحه رقعی.
دفترهای بنیاد به منظور ورودی دیگرگونه به اندیشه شریعتی منتشر شده است: «به هدف آنکه هر کس با اراده و برداشت خویش به این گشایش دست یازد.» دفتر اول شامل پنج مقاله است نام نویسندگان و عناوین مقالات به ترتیب چنین است: احسان شریعتی / نیندیشیده مانده‌های فلسفی معلم شریعتی سارا شریعتی / دفاع جوهری از منطق درونی ایدئولوژی رویارویی با برداشت‌های نادرست درباره شریعتی امکان مدرنیته دینی سوسن شریعتی/ الگوهای امر تاریخی در اندیشه شریعتی سیمین فصیحی / در ضرورت ابهام‌زدایی از تفکر تاریخی شریعتی |
نخستین دیدار جلال آل‌احمد و علی شریعتی
|
غلامرضا امامی هر دو به آذرماه زاده شدند. هر دو نسب به روستا می‌بردند؛ مزینان و اورازان. هر دو روحانی‌زادهبودند و پدران هر دو از روستا به شهر کوچیده بودند. هر دو به فرهنگفرانسه چیره بودند و به رهبر ملی ایران دکتر محمد مصدق دلبسته و شیفته. هر دو می‌خواستند پلی بنا کنند؛ خانه‌ای نو بر پایه‌های خشت‌های کهن. نخستین کوشید سخن مذهبی‌ها را میان روشنفکران ببرد و دیگری می‌خواست اندیشه روشنفکران را میان مذهبی‌ها بگستراند. هر دو با قدرت قاهر زمانه بیگانه بودند و با مردم روزگار خویش یگانه. هر دو ستم‌ستیز بودند و دادجو. هر دو در پی گوهر گمشده آزادی بودند و در این راه به سهم خویش و بهزعم خویش به جد و جان کوشیدند. آخرهای آذر 46 بود. استاد ما؛ استاد محمدتقی شریعتی به تهران آمده بود و در خانه‌ای نزدیک مجلس شورا مسکن گزیده بود. به دیدارش رفتم. حال خوشی نداشت. کمی سرما خورده بود. اما خرسند و خوشحال بود. به آرامی اما به شادی گفت فردا علی می‌آید، با قطار می‌آید. گفتم استاد شما استراحت کنید تا حالتان بهتر شود. من به ایستگاه راه‌آهن می‌روم. با شرم گفت باعث زحمت شمانمی‌شوم. گفتم اختیار دارید، افتخاری است. فردا صبح به ایستگاه راه‌آهن تهران رفتیم با دوستی. دکتر شریعتی آمد. با بارانی کرم‌رنگی بر تن، شاپویی بر سر و طبق معمول سیگاری بر لب. ماشینی گرفتیم و دکتر را به خانهپدر رساندیم، کمی نشستیم. گفتم خسته‌اید، فردا به دیدارتان می‌آیم. موقع رفتن د فتر قرمزرنگم را به دکتر سپردم و گفتم این را ببینید و اگر خواستید چیزی در آن بنویسید و رفتم.
صبح روز بعد به دیدارش رفتم. گفت:دفترت را دیدم و چند خطی نوشتم. زیر کلمه تنهایی با خط ریزی نوشته بود: کوه‌ها باهمند و تنهایند... همچو ما باهمان تنهایان و زیر کلمه زندگی این شعر را آورده بود: نه بر اشتری سوارم/ نه چو خر به زیر بارم/ نه خداوند رعیت/ نه غلام شهریارم.
پک عمیقی به سیگارش زد و گفت: دیدم که جلال هم در دفترت چیزهایی نوشته، با او آشنایی؟ گفتم بله، برای کتاب روشنفکرانش طرحی به من سپرده، گفت دوست دارم ببینمش. از همان جا به خانه جلال تلفن زدم. گفتم یکی از استادان دانشگاه مشهد به نام د کتر علیشریعتی، دوست دارد شما را ببیند. گفت باشد فردا ساعت 11صبح. روزبعد پیاده راه افتادیم، در راه کتابفروشی را نشانم داد و گفت یکی ازکتاب‌هایم را برای پخش نزد او بردم، قیمت کتاب را دید، کتابمرا در یک کفه ترازو گذاشت و وزنه‌هایی را در کفه دیگر، کتاب را وزن کرد و گفت ببخشید، گران است! این حکایت را می‌گفت و می‌خندید. به میدانمخبرالدوله که رسیدیم، سر سعدی ایستگاه اتوبوس‌های دوطبقه قرمزرنگ تجریش بود، با هم به طبقه بالا رفتیم. در طول راه از اقامتش در پاریس حکایت‌ها گفت و من از خرمشهر و زندگی صبی‌ها روایت‌ها. سر کوچه فردوسی پیاده شدیم. تا «بن‌بست ارض» وخانه نقلی آجری جلال راهی نبود. هواسوز سردی داشت. وقتی رسیدیم شومینه روشن بود وگا ه هیزم‌ها را جلال به هم می‌زد، کشور خانم چای آورد. کنار شومینه چای گرم چسبید. جلال احوال دوستش دکتر مفخم پایان را پرسید که در دانشگاه مشهد استاد جغرافیا بود و از کارعظیم فرهنگ جغرافیاییش ستایش کرد. دکتر از تحقیقش درباره مارکوپولو سخن گفت و از روزگارش در پاریس و کوشش‌هایش در کنفدراسیون. وقتی به جلال گفتم دکتر دوست فانون بوده، انگار سال‌هاست که هم را می‌شناسند، بلند شد و رفت و از کتابخانه‌اش کتاب «چهره استعمارگر و چهره استعمارزده» ممی را به دکتر داد و گفت حضرت ترجمه‌اش کن، کار توست.
سخن به مصدق رسید، گل از گل جلال شکفت، گرم شد، از همرهان سست عناصر و رفیقان نیمه‌راه سخن‌ها رفت، جلال بیشتر گوینده بود و دکتر شنونده، چه شوق و معصومیتی در سیمای نجیب دکتر بود و چه شور و جذبه و جلالی در سخنجلال. دو ساعتی بود که نشسته بودیم. وقت خداحافظی رو کردبه دکتر و گفت، اینجا خانه توست، هر بار که به تهران آمدی بیا اینجا، من هماگر به مشهد آمدم حتما به سراغت می‌آیم.
راه افتادیم. در راه دکترگفت: این مرد چقدر صادق و صمیمی است، دوستش داشتم، حالا که از نزدیک دیدمش بیشتر دوستش دارم، جلال زمان ماست. و من یاد دیدار ابوسعیدابوالخیر و ابوعلی سینا افتادم که اولی گفت آنچه من می‌بینم، او می‌داند و دومی گفت آنچه من می‌دانم، او می‌بیند. منبع: مجله‌ی نگاه پنج‌شنبه، شماره 34، آذرماه 1391. |
معتقد به اینم که شریعتی با نبودنش منو به "بودن" دعوت کرد
